Kolory żył w instalacjach elektrycznych

[Bigbeat]

Wielokrotnie na forum przewija się temat znakowania żył kabli kolorami - który kolor do czego?

Zrobiłem więc dłuższe "śledztwo" w internecie i chciałbym przedstawić to, co znalazłem - może się przyda.

Informacje czerpałem z fragmentów norm, które można znaleźć w sieci, ze stron producentów kabli oraz z tzw. "dobrej praktyki" osób będących guru na różnych forach, no i dołożyłem też coś ze swojej praktyki.

 

A więc sprawa przedstawia się następująco:

Generalnie wszystko zależy od tego, czy mamy do czynienia z napięciami groźnymi dla życia, czy nie. I nie chodzi tutaj o pojedyncze obwody, a raczej o całe urządzenia czy systemy (bo trudno nazwać urządzeniem okablowanie oświetlenia w domu). 230V i 400V traktujemy jako niebezpieczne dla życia, 24V czy 12V są bezpieczne.

Rozdzielnicę elektryczną traktujemy więc jako urządzenie, w którym są napięcia groźne dla życia, okablowanie oświetleniowe czy okablowanie gniazd budynku też, ale już instalację alarmową czy domofonową nie (oczywiście za wyjątkiem doprowadzenia zasilania do niej).

Są oczywiście urządzenia, w których są napięcia niebezpieczne i bezpieczne - np. rozdzielnica, zawierająca obwody energetycznie i sterowanie z PLC - w tym przypadku wszystko zależy od tego, czy ułożenie przewodów jednoznacznie określi napięcia w nich panujące, np. gruba wiązka podłączona gdzieś pod zabezpiecznenia nadprądowe będzie pewnie przez wszystkich rozpoznawalna jako niebezpieczna, natomiast wiązka cienkich przewodów, czy też przewód domofonowy lub skrętka w sposób oczywisty będzie zakwalifikowana do obwodów o napięciach bezpiecznych.

 

============================================

 

I tak:

1. Kolor żółto-zielony.

Wszystkie normy określają, że w instalacjach energetycznych kolor ten oznacza żyłę ochronną PE i nie wolno używać go do innych celów (za wyjątkiem z p. 3 poniżej). W instalacjach niskonapięciowych jest podobnie, ale nie zawsze - często taki kolor przewodu stosuje się np. do podłączenia układów elektronicznych z metalową obudową, ale dopuszczalne jest używanie tego koloru także do celów sygnałowych w sytuacjach, jeśli jednocześnie w całym urządzeniu nie występuje przewód ochronny i jest to jednoznaczne.

 

2. Kolor jasnoniebieski lub błękitny ewentualnie niebieski.

W instalacjach energetycznych oznacza przewód neutralny N i nie powinien być stosowany do oznaczania przewodów fazowych, choć niektóre źródła twierdzą, że dopuszcza się takie zastosowanie w sytuacjach, kiedy jednoznacznie wiadomo, że przewodu neutralnego w danym obwodzie nie ma (bo być nie musi) - np. zasilanie silników trójfazowych połączonych w trójkąt.

W automatyce przemysłowej kolor jasnobiebieski używany jest także jako przewód zerowy obwodów siłowych/wysokoprądowych - zarówno prądu zmiennego, jak i stałego.

W niskonapięciowych obwodach prądu stałego używany jest często do oznaczania ujemnego przewodu zasilania (-).

 

2. Kolor ciemnoniebieski ewentualnie niebieski.

Podobnie jak jasnoniebieski, w niskonapięciowych obwodach prądu stałego używany jest często do oznaczania ujemnego przewodu zasilania (-).

Ponadto w automatyce przemysłowej w tym kolorze wykonuje się często okablowanie obwodów sterujących, w których płynie prąd stały (bez względu na biegunowość).

Kolor ten w automatyce w kablach biegnących od urządzeń sterowniczych bywa też używany do oznaczania żyły kierunkowej.

 

3. Kolor żółto-zielony z niebieskim zabarwieniem końca przewodu, względnie kolor niebieski z żółto-zielonym zabarwieniem końca przewodu wykorzystywany powinien być do oznaczenia przewodu PEN w obwodach zasilanych z sieci TN-C, czyli bez rozdzielenia PE i N (starsze instalacje, obecnie nie stosuje się TN-C tylko TN-S, z rozdzieleniem PE i N).

 

4. Kolor czarny.

Podstawowy kolor dla oznaczenia przewodów fazowych w obwodach/urządzeniach/systemach energetycznych.

Wykorzystywany także w automatyce przemysłowej dla oznaczenia obwodów siłowych/wysokoprądowych, zarówno prądu stałego, jak i przemiennego.

W urządzeniach niskonapięciowych prądu stałego bywa używany do określenia ujemnego przewodu zasilania (-) (tak, jak niebieski).

 

5. Kolor brązowy.

Podobnie jak czarny, jest to podstawowy kolor dla oznaczenia przewodów fazowych w obwodach/urządzeniach/systemach energetycznych.

Kolor ten w automatyce w kablach biegnących od urządzeń sterowniczych bywa też używany do oznaczania żyły licznikowej.

W urządzeniach niskiego napięcia zastosowanie dowolne (czasem przewód dodatni w urządzeniach z więcej niż jednym napięciem zasilania).

 

6. Kolor szary.

Podobnie jak czarny, jest to podstawowy kolor dla oznaczenia przewodów fazowych w obwodach/urządzeniach/systemach energetycznych.

W urządzeniach niskiego napięcia zastosowanie dowolne.

 

7. Kolor fioletowy.

Czasem używany jako kolor przewodu fazowego w energetyce.

Często używany jako kolor szynoprzewodów fazowych w rozdzielniach energetycznych (wraz z zielonym i żółtym).

W obwodach niskiego napięcia i w automatyce stosowany dowolnie.

W urządzeniach niskiego napięcia zastosowanie dowolne (czasem przewód ujemny w urządzeniach z więcej niż jednym napięciem zasilania).

 

8. Kolor zielony.

Nie dopuszczany w ogóle w instalacjach energetycznych ze względu na ryzyko łatwej pomyłki z żółto-zielonym (PE). Używany jednak jako kolor szynoprzewodów fazowych w energetyce (wraz z fioletowym i żółtym).

W automatyce i urządzeniach niskonapięciowych wykorzystanie dowolne, pod warunkiem, że nie są jednocześnie używane przewody zielono-żółte stanowiące PE.

W USA w instalacjach 115V kolor ten oznacza żyłę uziemiającą.

 

9. Kolor żółty.

Podobnie jak zielony nie dopuszczany w instalacjach energetycznych ze względu na ryzyko pomyłki z PE. Używany jednak jako kolor szynoprzewodów fazowych w energetyce (wraz z fioletowym i zielonym).

W automatyce i urządzeniach niskiego napięcia zastosowanie dowolne (czasem przewód dodatni w urządzeniach z więcej niż jednym napięciem zasilania), pod warunkiem, że nie są jednocześnie używane przewody zielono-żółte stanowiące PE.

 

10. Kolor czerwony.

W urządzeniach niskiego napięcia używany zwykle do oznaczenia dodatniego przewodu zasilającego (+).

W automatyce w tym kolorze często wykonuje się okablowanie obwodów sterujących, w których płynie prąd przemienny (zwykle 230V, ale też 110/115V, 48V itp).

W okablowaniu energetycznym budynków żyła o takim kolorze wykorzystywana jest czasem do przesyłania danych w instalacjach inteligentnych (np. w LCN).

W bardzo starych instalacjach kolor ten używany był do oznaczania przewodów fazowych (a biały jako zero).

Używany jest także w USA jako przewód fazowy w obwodach 230V.

 

11. Kolor biały.

W USA w instalacjach 115V tym kolorem oznacza się przewód fazowy.

W bardzo starych instalacjach można spotkać oznaczenie tym kolorem przewodu zerowego (a czerwonym fazowego).

Często używany jako kolor szynoprzewodów zerowych w rozdzielniach energetycznych.

W automatyce i urządzeniach niskonapięciowych wykorzystanie dowolne.

 

12. Kolor pomarańczowy.

Czasem używany jako fazowy w instalacjach energetycznych.

W urządzeniach niskiego napięcia i w automatyce zastosowanie dowolne (czasem przewód dodatni w urządzeniach z więcej niż jednym napięciem zasilania).

 

13. Kolor turkusowy.

Czasem używany jako fazowy w instalacjach energetycznych.

W urządzeniach niskiego napięcia i w automatyce zastosowanie dowolne (czasem przewód ujemny w urządzeniach z więcej niż jednym napięciem zasilania).

 

14. Inne kolory.

Nie zalecane do używania w energetyce.

W automatyce i urządzeniach niskonapięciowych wykorzystanie dowolne.

 

UWAGA: niektóre normy branżowe (np. górnicze) podają zupełnie inne definicje kolorów przewodów energetycznych (np. czerwony, biały i przezroczysty to faza), ale to jakby nas chyba nie dotyczy

 

No i w automatyce, a takżę w urządzeniach niskonapięciowych, bywa stosowana kolorystyka odpowiadająca ogólnie przyjętej w elektronice numeracji kolorów, czyli:

 

0 - czarny

1 - brązowy

2 - czerwony

3 - pomarańczowy

4 - żółty

5 - zielony

6 - niebieski

7 - fioletowy

8 - szary

9 - biały

 

Do zasilania układów elektronicznych dwoma napięciami - dodatnim i ujemnym względem zera używa się b. często następującej kolorystyki:

czerwony: +

czarny: 0

niebieski: -

 

============================================

 

Nie pisałem o skrętce komputerowej, gdyż tutaj sprawa jest znana, dobrze zdefiniowana i łatwa do znalezienia.

Nie pisałem też o przewodach teletechnicznych (alarm, telefon, domofon), gdyż kolorów jest dużo a norm żadnych - co instalator, to własny pomysł na kolorki.

 

To tyle.

Bardzo proszę o uzupełnienia lub korekty - może coś da się jeszcze rozszerzyć czy dodać.

[retrofood]

wystarczy

[remx]

Mnie się podobają takie różowe, dlaczego nikt nie robi brzoskwiniowych - to się ładnie komponuje z różowym.

[pelsona]

Warto dodać, że w instalacjach elektr. samochodowych kolorystyka przewodów ma kapitalne znaczenie. Stosuje się różne kolory ale przeważnie z paskiem innego koloru np czerwony z żółtym paskiem (wzdłuż całego przewodu). Między innymi Instalatorzy autoalarmów wiedzą o co chodzi bo to dla nich chleb powszedni. Większość marek stara się utrzymywać swoją wybraną tylko dla siebie kolorystykę przewodów.

pzdr

[Zbigniew Rudnicki]

W typowych kabelkach stosowanych w instalacjach domowych są zwykle właściwe kolory izolacji żył.

Problem występuje przy wykonywaniu połączenia wyłącznika oświetlenia (t. zw świecznikowago) z puszką pod sufitem.

Należy tu zastosować przewód 3-żyłowy.

Taki przewód ma kolory : niebieski (neutral), czarny (faza) i żółto-zielony (uziemienie PE).

Właśnie ten żółto-zielony jest nieodpowiedni w tym przypadku.

Powinien być szary lub brązowy.

Przymykając jedno oko można na końce tego żółto-zielonego nałożyć kawałki koszulki termokurczliwej w kolorze innym niż są stosowane w danym kabelku (przewodzie).

[pelsona]

i dlatego właściwie powinno się prowadzić przewód 4-żyłowy przy braku nawet zacisku uziemiającego na oprawie. Podobnie z przewodami korespondencyjnymi pomiędzy wył. schodowymi.

pzdr

[Bigbeat]

i dlatego właściwie powinno się prowadzić przewód 4-żyłowy przy braku nawet zacisku uziemiającego na oprawie. Podobnie z przewodami korespondencyjnymi pomiędzy wył. schodowymi.

pzdr

No właśnie tak powinno być.

Tyle że inwestorom szkoda tej wieeeelkiej kasy, którą musieliby nadpłacić za dodatkową żyłę.

[NJerzy]

Brakuje jednego koloru - tego który trzeba w bombie przeciąć aby nie wybuchła

[Bigbeat]

Już wiem, jaki to kolor: inny!

Tzn. trzeba przecinać przewód o innym kolorze niż ten, który podaje konstruktor bomby przyciśnięty do muru

[retrofood]

Brakuje jednego koloru - tego który trzeba w bombie przeciąć aby nie wybuchła

 

jest taki kolor. Nazywa się: bombowy!