ponury63 06.03.2004 04:45 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 6 Marca 2004 Dnia 6 marca 1909 roku urodził się Stanisław Jerzy Lec (zm. 1966), poeta, satyryk i tłumacz Bogu, co boskie, cesarzowi, co cesarskie. A co ludziom? Czasem trzeba zamilknąć, żeby zostać wysłuchanym. Sumienie miał czyste. Nieużywane. Wszystko mija, nawet najdłuższa żmija. Trudno doczytać się własnego analfabetyzmu. Mężczyźni wolą kobiety ładne niż mądre, ponieważ łatwiej im przychodzi patrzenie niż myślenie. Żeby być sobą, trzeba być kimś. Człowiek jest z żelaza. Dlatego nie odczuwa czasem kajdan jako obcego ciała. Życie zabiera ludziom zbyt wiele czasu. Żyć jest bardzo niezdrowo. Kto żyje ten umiera. I czworonogi stają na tylnych łapach. Czego się nie robi dla żarcia i ze strachu. I głos sumienia przechodzi mutację. Głupota nie zwalnia od myślenia. Nie ufaj swemu sercu, łaknie twej krwi. Nie wiem, czy wierzę w duszę, ale na pewno w bezduszność. Pamiętajcie, że i niewiara może być czyimś najświętszym uczuciem. Nie szargajcie jej. Żaden Bóg nie przeżył straty wiernych. A może dopiero w świecie, który nie zna grawitacji, będzie opadanie na dno godne pogardy? Analfabeci muszą dyktować. Anonim jest tylko wtedy dopuszczalny, gdy piszący go rzeczywiście jest nikim. Antropomorfizacja bajek? Przy tym zezwierzęceniu człowieka? Nie porywaj się z motyką na słońce. Musi nam ono starczyć jeszcze na miliardy lat. Ludzie byli dawniej bliżsi sobie. Musieli. Broń nie niosła daleko. Nie pytaj Boga o drogę do nieba, bo wskaże ci najtrudniejszą. Czy jestem wierzący? Bóg jeden raczy wiedzieć. Nie chowaj głowy w piasek, nie odbieraj pracy grabarzom. Zwykle to, co się w nas wypaliło, jeszcze nas oczernia. Prawo pięści to również pokazanie figi. Nie wszystko co się chwieje może by kołyską. Wielcy lunatycy nie potrzebują księżyca. Drżę zawsze o świętych, by ich nie rozszarpywano na relikwie. Kiedy człowiek pokona przestrzeń międzyludzką ? Komu język posłuszny, ten często milczy. Korzystając z doświadczenia ornitologów. Żeby pisarze mogli rozwinąć skrzydła, muszą mieć swobodę korzystania z piór. Ludożerca nie gardzi człowiekiem. Ludzie, zauważyłem, lubią takie myśli które nie zmuszają do myślenia. Kogut opiewa nawet ten ranek, w którym idzie na rosół. Mądrości powinno być pod dostatkiem, któż z niej bowiem korzysta. Można się znaleźć na dnie nie osiągnąwszy głębi. Mów mądrze - wróg podsłuchuje. Nawet w jego milczeniu były błędy językowe. Nawet żeby czemuś przyklasnąć, trzeba mieć poczucie taktu. Nic nie mija bez echa, nawet cisza. Nie mlaskać oczyma! Nie pisz credo na parkanie. Nie wiem kto jest praworządny, ja jestem prawożądny. Nie wrzucaj wszystkiego do jednego worka - nie udźwigniesz. Nie wystarczy mówić do rzeczy, trzeba mówić do ludzi. Obserwujemy ciekawe zjawisko: bełkot jako środek porozumiewawczy między ludźmi. Odciski palca bożego nie są nigdy identyczne. Otyli żyją krócej. Ale jedzą dłużej. Powiedz mi z kim sypiasz, powiem ci, o kim śnisz. Prawdziwa mądrość nie opuszcza głowy. Przeludnienie świata doprowadziło do tego, że w jednym człowieku żyje wielu ludzi. Smutno, gdy kręgosłup prostuje się dopiero na krzyżu. Szkoda, że do raju jedzie się karawanem. Tłum krzyczy jednymi wielkimi ustami, ale je tysiącem małych. Wieko trumny od strony użytkownika nie jest ozdobne. Wielu z moich przyjaciół stało się moimi wrogami, wielu nieprzyjaciół zaprzyjaźniło się ze mną, ale obojętni pozostali mi wierni. Wolności nie można symulować. Wszystko jest w rękach człowieka. Dlatego należy je często myć. Zegar tyka. Wszystkich. Jak świeże są barwy tych, co byli w cieniu. Człowieku, świat stoi przed tobą otworem, więc uważaj byś zeń nie wyleciał. Chleb otwiera każde usta. Śnił mi się Freud. Co to znaczy? Nie oddawaj czci tym, którzy ci ją zabrali. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
ponury63 07.03.2004 12:16 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 7 Marca 2004 Dnia 7 marca 1274 roku zmarł św. Tomasz z Akwinu (ur. 1225), dominikanin, włoski filozof i teolog Wystrzegaj się ludzi jednej książki Nie ma nic w umyśle, czego nie byłoby przedtem w zmysłach Prawda myślenia jest odpowiedzialnością między myśleniem a przedmiotem Przyjemności cielesne przeszkadzają w używaniu rozumu z trzech powodów - rozpraszają go, krępują i są mu przeciwne Miłość jest pradarem. Wszystko inne, co darmo otrzymaliśmy, dzięki niej staje się darem Doskonałość życia duchowego mierzy się miłością Panie, spraw bym nie mówił zawsze, wszędzie i na każdy temat Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
ponury63 07.03.2004 12:26 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 7 Marca 2004 Dnia 7 marca 1911 roku urodził się Stefan Kisielewski (zm. 1991), pisarz, kompozytor i publicysta Miłość bez wzajemności zawsze jest najsilniejsza Upór bezsensowny nabiera sensu, gdy jest trwały Walka bez wiary w zwycięstwo jest jedyną walką czystą: bez premii i łapówki Złe nie śpi, natomiast dobre zasypia bardzo często Najtrudniej zbić argumenty kogoś mówiącego nie na temat Radość negatywna, radość z tego, że przeciwnik nie ma racji, cechuje ludzi małych, niezdolnych do wzięcia odpowiedzialności za całość Polemika z głupstwem nobilituje je bez potrzeby Kto domaga się przyjęcia przez ludzi wszystkich swoich poglądów, ten dąży do zubożenia świata, bo chce go zapełnić sobą Mówienie prawdy jest tak samo nałogiem, jak mówienie nieprawdy. Prawda, wydawałoby się, nie potrzebuje świadectwa słownego: powinna przecież mówić sama za siebie Nazbyt natrętne domaganie się triumfu prawdy dowodzi podświadomej niewiary w jej własną, spontaniczną siłę i atrakcyjność Prawda nie tkwi tylko w poglądach, lecz również w formie i metodzie. Forma i metoda mówią nam często więcej niż poglądy Nic tak ludzi nie gorszy jak prawda. Czasem nasuwa się myśl, że dla uniknięcia publicznego zgorszenia trzeba unikać prawdy Za moralnością tęskni człowiek niemoralny. Nie tęskni za nią człowiek moralny, bo nie tęskni się za czymś, co się posiada Zwycięstwo szybko nuży, niepewność wygranej podnieca Nikt nie wie, ile ma czasu: inaczej albo by się śpieszył, albo zaniechał Można świadomie i przewidująco oczekiwać śmierci, a jednak ona nas zawsze zaskoczy Życie męczy, ale czy śmierć przyniesie ulgę? Ludziom nie spieszno do odpowiedzi na to pytanie Przekora jest intelektualnym instynktem samozachowawczym Pieniądze szczęścia nie dają, lecz każdy chce to sprawdzić osobiście Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
skorpionka 08.03.2004 19:14 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 8 Marca 2004 Kobieta kocha jeden dzień, a nienawidzi przez czterdzieści-arabskie "Co to jest zła kobieta? Jest to taki rodzaj kobiety, która się nie sprzykrzy" Oskar Wilde Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Gość romantyczna 09.03.2004 15:08 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 9 Marca 2004 "Przyjaźń z kobietą zawsze kończy się miłością." Henryk Sienkiewicz "Mężczyźni pragną zawsze być pierwszą miłością kobiety. Kobiety zawsze pragną być ostatnim romansem mężczyzny." Oskar Wilde "Kochająca kobieta jest w znacznej mierze dziełem kochanka, a im wybitniejszy kochanek, tym i ona jest wartościowsza: bo największym szczęściem mężczyzny jest odnajdować się w ukochanej." Paul Ernst "Uwielbiam tajemną miłość, bo najwspanialszymi rozkoszami miłości są te, które otacza milczenie." Giovanni Giacomo Casanova "Największym grzechem jest grzech miłości - jest tak wielki, że trzeba aż dwojga, żeby go popełnić." T. Bernard "Miłość to dwie dusze w jednym ciele, przyjaźń - to jedna dusza w dwóch ciałach."T. Kotarbiński "To nie doskonali, lecz niedoskonali potrzebują naszej miłości." Oscar Wilde "Każdy zakochany jest poetą." Platon Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Gość antyromantyczna 09.03.2004 18:00 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 9 Marca 2004 Człowiek woli patrzeć przez dziurkę od klucza niż przez lunetę.- Karl Farkas. Dementi to próba zastąpienia plotki kłamstwem.-Roger Peyreffitte. Dementi to potwierdzenie w formie zaprzeczenia. - Fransois-Poncet. Dobre kobiety są lepsze niż dobrzy mężczyźni. Złe kobiety są gorsze niż źli mężczyźni.- Marcel Achard. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Gość anty romantyczka 09.03.2004 20:02 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 9 Marca 2004 Mężczyzna lubi inteligencję w kobiecie, którą kocha, ale niższą od jego własnej. Równa bowiem lub większa nie pozwoliłaby mu wykonywać oszustwa, którym zwykle zaprawiona jest prawie każda miłość. Aleksander Świętochowski Spencer Tracy Kiedy mężczyzna myśli o kobiecie, że nic nie jest dla niej zbyt piękne i zbyt dobre, oferuje jej siebie. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
ponury63 12.03.2004 07:15 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 12 Marca 2004 Dnia 12 marca 1931 roku urodził się ks. prof. Józef Tischner (zm. 2000), filozof; był jednym z najciekawszych intelektualistów polskich okresu powojennego. Zajmował się głównie problemem istnienia człowieka i teorii wartości, był współtwórcą tzw. filozofii spotkania. Bezpośredni i naturalny, pełen dobrodusznego poczucia humoru, serdecznie związany z rodzinnym Podhalem był jednocześnie osobą o bardzo silnej, sugestywnej osobowości, zachowującą własne zdanie i refleksyjny dystans do otaczającego świata. To on był twórcą pojęć "homo sovieticus" i "etos Solidarności". Jego otwartość i refleksyjna postawa sprawiały, że był niezbyt lubiany przez środowiska ortodoksyjne Człowiek jest takim drzewem, które czuje w sobie dobro i dlatego nie chce złych owoców rodzić. Wiara w fatum sprowadza na ziemię fatum. A wiara w wolność sprowadza na ziemię wolność. Wiara jest w gruncie rzeczy smutną koniecznością. Gdybyśmy mogli mieć wiedzę, nie potrzebowalibyśmy mieć wiary. Rzecz w tym, że nie możemy mieć wiedzy. Są rzeczy, które przerastają możliwości ludzkiego rozumu. Jest światło, które oślepia. Tak jest z Bogiem. Wierność jest przede wszystkim aktem nadziei, a nie pamięci. Nie postrzegam wiary jako stanu raz na zawsze zamrożonego, lecz widzę ją jako ogromną rzekę miotaną konfliktami i napięciami, która raz się burzy, raz płynie spokojnie. Czasem woda w rzece natrafia na zakole i "robi sobie przystań", wtedy wydaje się, że wiara obumarła; wystarczy jednak niewielki wstrząs, by wszystko się zmieniło. Nie wszystkie wartości są wartościami absolutnymi. Błąd polega nie tylko na tym, że się wszystko relatywizuje, ale i na tym, że wszystko się absolutyzuje. Nie jesteśmy bezgranicznie wolni. Jesteśmy wolni wobec dobra i zła i z tego robimy rachunek. Wszelkie zło oznacza chorobę wolności. Dobro nie istnieje inaczej, jak tylko jako konkretna dobroć i wolność konkretnego człowieka. Być zniewolonym znaczy zawsze: być samotnym. Wyzwolenie człowieka zaczyna się od wewnątrz. Nie mogłoby się jednak zacząć, gdyby człowiek nie spotkał obok siebie wolności innego i gdyby się nią nie zachłysnął. Wolność nie włazi w człowieka po przeczytaniu książek. Wolność przychodzi po spotkaniu drugiego wolnego człowieka. Kiedy niewolnik spotka człowieka wolnego, albo go za tę jego wolność znienawidzi, albo sam staje się wolny. Czy jesteśmy wolni? Wiemy, że nie zawsze i nie wszędzie. Wiele w tym życiu "musimy". Ale nie musimy czynić zła. A jeśli nawet jakaś siła, jakiś strach, zmusza nas do czynienia zła, to nie zmusi nas do tego, byśmy tego zła chcieli. Tym bardziej nie zmusi nas do tego, byśmy trwali w tym chceniu. W każdej chwili możemy wznieść się ponad siebie i zacząć wszystko od nowa. Gdy człowiek nie wie, co zrobić, sumienie mówi mu tylko jedno: "szukaj". Więcej prawdziwego istnienia jest w przypadkach niż w prawidłowościach. Miłość jest podstawowym sposobem uczestnictwa w dobru. Miłość skazuje człowieka na ogołocenie, rezygnację, na przedsmak jakiegoś unicestwienia. Mowa ziemi jest podobna do mowy miłości - ziemia także przemawia w ciszy. Stąd zapewne bierze się to przymierze między zakochanymi i umierającymi a ziemią. Płynie ono z pokrewieństwa ciszy. O tym, że jest wiele zła, wiemy wszyscy. Często robimy rachunek sumienia światu. Sczególnej uwagi i dojrzałości potrzeba jednak do tego, by w ogromnej rzece zła wykryć mały strumyk, którego początki są we mnie (...) Jestem początkiem, częścią rzeki, zgrzytem w harmonii. Odkrycie takie jest początkiem osobistego rachunku sumienia. Przestajemy rozliczać świat, a zaczynamy rozliczać siebie. Poznaj cłeku samego siebie. Cym ześ cłeku jest. Mos nogę, aleś przecie nie nogom. Mos brzuch, aleś przecie nie brzuchem. Do resty: mos i ciało, aleś przecie nie ciałem. No to cym-es? Dusom-ześ cłeku, dusom. Trza się o radość troszczyć, a z nią tam przyjdzie i rozum, i cało reszta. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
ponury63 14.03.2004 10:46 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 14 Marca 2004 Dnia 14 marca 1801 roku zmarł Ignacy Krasicki (ur. 1735), biskup warmiński, powieściopisarz i poeta Prawdziwa cnota krytyk się nie boi Małe złego początki wzrastają z uporu Miłe złego początki, lecz koniec żałosny My rządzimy światem, a nami kobiety Pisz, coś widział: poczciwość prawdy się nie lęka! Racja mocniejszego zawsze lepszą bywa Tylko skąpstwo z wiekiem się wzmaga Wiesz, dlaczego dzwon głośny? Bo wewnątrz jest próżny Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
ponury63 14.03.2004 10:54 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 14 Marca 2004 Dnia 16 [lub 28] marca 1868 roku urodził się Maksym Gorki, (właśc. Aleksiej M. Pieszkow, zm. 1936), pisarz rosyjski Trzeba tak żyć, żeby można było mieć szacunek dla samego siebie Dla dzieci trzeba pisać tak, jak dla dorosłych, tylko lepiej Prawdziwy nauczyciel powinien być zawsze najpilniejszym uczniem Prawie każda książka otwiera przede mną okno na nowy, nieznany świat Śmierć jest procesem poznawalnym, a poznać to znaczy opanować To zupełnie naturalne, że władza robotnicza i chłopska zabija swoich wrogów jak wszy Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Gość fargo 19.03.2004 09:27 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 19 Marca 2004 I niech sobie będą wszyscy mądrzy ze swoimi rozumami, a ja z moją miłością niech sobie będę głupi. Bo nie umiałem ja trochę się cieszyć, lekko się cieszyć, normalnie się cieszyć. Kiedy cieszyłem się, z byle czego, to zaraz tak straszliwie się cieszyłem, że aż mnie to bolało. To jest kara, ja wiem. Kara za przekroczenie granicy radości. STED Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
ponury63 20.03.2004 07:29 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 20 Marca 2004 Dnia 20 marca 1828 roku urodził się Henryk Ibsen (zm. 1906), najwybitniejszy dramatopisarz norweski drugiej połowy XIX wieku; wielki pisarz, moralista, bojownik prawdy nazywany sumieniem XIX-wiecznej Europy We współczesnym społeczeństwie największym wrogiem prawdy i wolności jest zwarta większość. Tak jest, zwarta, liberalna większość. W życiu powszednim żyjemy zazwyczaj połową świadomości, połową możliwości. Niechże pan nie posługuje się obcym wyrazem "ideały". Przecież na określenie tego mamy piękne rodzime słowo: kłamstwa. Kobieta jest największą potęgą na ziemi, jej ręka władną jest kierować mężczyzną tam, gdzie chce go mieć Bóg. Miłość nie potępia - miłość oczyszcza i dźwiga. Wysoko musi się wznieść, kto upadł nisko. Niewyśpiewane pieśni są zawsze najpiękniejsze. Pisać, to znaczy odbywać sąd nad samym sobą. Najsilniejszym człowiekiem w świecie jest ten, kto jest zupełnie sam. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
ponury63 21.03.2004 09:04 Autor Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 21 Marca 2004 Dnia 20 marca 43 p.n.e. urodził się Publius Owidius Naso, czyli Owidiusz (zm. 17 lub 18 r.n.e.), jeden z największych poetów rzymskich U sąsiada zbiory zawsze wydają się lepsze, a jego krowa daje więcej mleka. Zazdrosnego człowieka tylko płacz bliźniego do śmiechu pobudzić potrafi. Zło niszcz w zarodku. Godzi się i od wroga pobierać naukę. Kropla drąży kamień nie siłą, lecz częstym spadaniem. Owoc zakazany smakuje najlepiej. Przypadek wszędzie ma znaczenie. Dla człowieka nie ma nic pewnego. Koniec wieńczy dzieło. W braku sił i chęć jest chwalebna. Czasy się zmieniają i my zmieniamy się wraz z nimi. Widzę i pochwalam to, co lepsze, ale idę za tym, co gorsze. Co źle znosisz, będziesz dobrze znosił: przywyknij tylko. Sen pozwala zwykle na wiele rzeczy nieskromnych. W zabawie ujawniamy, jakimi jesteśmy ludźmi. Radość często bywa początkiem naszego bólu. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Gość 21.03.2004 15:26 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 21 Marca 2004 OWIDIUSZ* Ars amandi - sztuka kochania* W sztuce kochania uczeńsze bywają dojrzałe damy, przez ćwiczenia, jak wiadomo, talent udoskonalamy.* Uniesiony namiętnością nie wyprzedzaj twojej pani, najmilej, gdy jednocześnie przybijecie do przystani.* Każda kobieta jest do zdobycia - wystarczy tylko zastawić sidła.* Prędzej na wiosnę zamilkną ptaki, niż kobieta oprze się czułym zalotom młodego mężczyzny.* Jedna noc z ukochaną może uczynić mnie Bogiem, mnie - najmniejszego z ludzi.* Zarówno te, które oddają się łatwo, jak i te, które się bronią - jednakowo lubią być proszone.* Zarówno mężczyźnie, jak i kobiecie zakazana miłość sprawia przyjemność.* Kto zdobywszy pocałunek nie sięgnął po nic więcej, z pewnością jest niegodny i tego, co otrzymał.* Ciemność nie sprzyja rozkoszy - oczy są przewodnikami miłości. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
skorpionka 21.03.2004 19:01 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 21 Marca 2004 "...we własnym życiu nie wolno poddawać się rozpaczy z powodu naszych błędów i grzechów,ponieważ przeszłość nie jest zamknięta i otrzymuje sens nadany jej przez nasze pózniejsze czyny..."Czesław Miłosz Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Gość 21.03.2004 19:16 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 21 Marca 2004 "(…) radość w czystej postaci nie istnieje, musi być przemieszana ze smutkiem, tak jak prawda blisko sąsiaduje z kłamstwem, a miłość z nienawiścią." Dorota Terakowska "Córka czarownic" Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Gość 21.03.2004 20:22 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 21 Marca 2004 Nikt nie wie, co kryje w sobie wiersz, dlatego każdy czegoś innego w nim szuka.[Owidiusz] Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
chmurka 22.03.2004 07:34 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Marca 2004 Cokolwiek robisz lub marzysz, że możesz zrobić – zacznij tylko. W zdecydowaniu drzemie geniusz, siła i magia. Johann Wolfgang Goethe Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
AgnesK 22.03.2004 21:30 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Marca 2004 "Natura ludzka (…) ma swe granice, może znosić radości, cierpienia, ból aż do pewnego stopnia i ginie, gdy tylko ten stopień przekroczy." "Cierpienia młodego Wertera" Kiedy ludzie stają się naprawdę źli, jedynym uczuciem, jakie im pozostaje, jest radość z cudzej krzywdy. Johann Wolfgang von Goethe Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
chmurka 23.03.2004 07:44 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Marca 2004 Johann Wolfgang von Goethe "Wiele tracimy wskutek tego, że przedwcześnie uznajemy coś za stracone." "Więcej światła!" "Co skraca mi czas? - Działanie! Co wydłuża go niemiłosiernie? - Bezczynność!" Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Recommended Posts
Dołącz do dyskusji
Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.