Wilijo ....

[Ojgyn z Pnioków]

Nó, tóż mómy dzisiôj Wilijô. Niy ino dziecka festelnie sie na tyn dziyń radujóm i niy poradzóm sie go doczkać. A jô ci blank niy poradza napocznóńć dzisiôj ci tego mojigo beraniô. Blank mi sam nic niy sztimuje, niy klapuje skuli tyj côłkij telewizyji we kieryj już łod trzecigo dnia po zaduszkach tyrajóm roztomajte kaspry poprzeblykane za Mikołôje ... jezderkusie! I bali i baby podrzyźniajóm i kopiyrujóm tego szykownistego świyntygo. Ale ... co tam, niy byda ci dzisiôj jamrowôł. Rzykna możno słóweckóma Cypriana Kamila Norwida tak:

„Jest w moim kraju zwyczaj, że w dzień wigilijny,

Przy wzejściu pierwszej gwiazdy wieczornej na niebie,

Ludzie gniazda wspólnego łamią chleb biblijny

Najtkliwsze przekazując uczucia w tym chlebie.”

Niy sóm to nasze szykowniste ślónske słówka alech niy poradziół takich, ftore by mi sam do łostatka klapowali – nikaj nôjść. I jakech rychtowoł sie do tyj Wiliji, toch jesce kajsik wynuchtoł tyż gryfne (po polskimu) sztrofki łojca Franciszka Czarnowskiego, kiere mi sam terôzki do tego wszyjskigo sztimujóm. Posuchejcie ino:

„Czekając, kiedy wzejdzie wigilijna gwiazda

Do wpół zmarzniętej szyby przywarł chłopiec mały.

Patrzył - zimowe ptaki wracały do gniazda,

Jakby tego wieczoru też świętować chciały.

Niegdyś gwiazda z Betlejem mędrców prowadziła,

Dziś znak daje, by zasiąść do świętej wieczerzy,

By biel opłatka ludzkie waśnie pogodziła,

A w sercu znów zamieszkał Ten, co "w żłobie leży".

Chwila jedna! Przy tobie nikną odległości,

Co szare - zmienia się w odświętne, tajemnicze.

Daj nam więcej dni takich, spragnionych miłości,

Niech świat przy żłóbku Twoim odmienia oblicze.”

A kajniykaj moge być taki cufal, ło kierym przodzij blank niy kciołech sam rzondzić ale tak mi sie to jakosik wszyjsko sknołtlowało, pometlało i ... przeca dzisiôj Wilijo. Trza, kôżdy musi być rôd, musi doczkać na ta piyrszô gwiôzdka a niyskorzij na Dziecióntko ze uciechom. Chocia ... spómnioł mi sie sam jedyn fal jesce ze łóńskigo roka. Tak jakosik kole mojigo familoka miyszkała starô Pióntkowo (już ji sie zemrziło latoś, tak jak i mojimu kamratowi Zidze). Zawdy nóm wszyjskim łozprawiała ło swojim synku i jeji niywiastce. Jakie to łóni majóm darzyni, jak jejim zawdy krzotek sro. Gryfne pomiyszkanie majóm, lajstli sie ałtok szykowny, pelcmantle, jakiesik tam kino dómowe i co tam jesce poradziyli same lajstnóńć. Jejich synek tyż miôł wszyjskigo aże tela, coby jimu inksze dziecka śmieli ino zowiścić. Razinku – kiejech śnióm łóńskigo roka gôdôł – rychtowała sie do Wiliji i Godów. Łozprawiała co tyż to przirychtuje, uwarzi, naparszczy na te świynta dlô côłkij familiji.

Łostatni tydziyń skorzij Godów (Wilijo trefi latoś we szczwôrtek) wypucowała gynał côłkie pomiyszkanie, wysztiglowała wszyjsko, wygarniyrowała łobie izby; na stół pokładła nowy tisztuch, we łoknie blydowôł jagwyntkranc. We pyndziałek napoczła ci już rychtować wszyjsko, co miało być do jôdła. Kaper już sie trowiół we citrółnie i cebuli. We wtorek upiykła kranckuchyn, zista, kołocz ze posypkóm. Uwarziła makówki, narychtowala sie już pakopie na siymioniotka, zatónkała piernik (pasternak już tyż przodzij sie spatrzała) na ta moczka. Nó, wszyjsko już bóło zapniynte na łostani knefel, coby nic niy trza bóło majtać na łostatni driker. Na tôrgu lajstła sie srogi krisbaum, kiery bół chnet do gipsdeki i ino łón musiôł doczkać do samyj Wiliji, bo – nikiej to sam u nôs na Ślónsku jes we zwyku – chojna sztafirować, garnirować musi łojciec; u nij to trefiyło na jeji synka, kiery miôł na sóm łostatek wtyknóńć na samym wiyrchu tyj jedli szpica. Tak jakosik trefiyło coch sie z Pióntkowóm spichnół dziepiyro kole Trzech Króli kiej szła łod jeji brifkastli ze gryfnóm postkartóm.

– Dzisz Ojgyn, kuknij! A dyć moje dziecka, mój synek ze jejigo babeczkóm przecamć łó mie festelnie boczóm, niy przepómnóm ło mie, pra? Môsz, poczytej, bo jô sam niy móm bryli przi sia i niy poradza sie doczkać kiej przijńda do chałpy. Nó, tóż ji na tyj siyni czytóm a tam na tyj szkartce jes naszkryflane ino tela:

„Wesołych Świónt” i szczysnego Nowygo Roku” – winszuje syn Ignac ze familijóm”. I jesce tak we winklu doszrajbowane: „Pofurgli my do Egiptu, bo sam u nôs jes festelnie zimno i nóm do kupy ze maluśkim Karlikiym tyż sie jakiesik łoddychniyńcie przinoleżi”.

– Dobre dziecka, dobre – raduje sie Pióntkowô. – Majóm mie we zocy, majóm reszpekt dlô staryj mamulki.

I poszła dalszij, a jô sie niy łopowożół spytać jak jeji ta Wilijo i te Dziecióntko we samóści śleciało.

 

Jô terôzki winszuja gryfnych, szykownych, herskich Godów, mocka wercitych gyszynków i coby żôdyn ... sie niy udowiół łościami ze kapera.