Instalacja elektryczna - jak wybrać wykonawce, co jest ważne

[specjalista]

Wielokrotnie na tym forum spotkałem się z pytaniem jak wybrać wykonawcę instalacji elektrycznej domu, na co zwracać uwagę, oraz jakie są jej koszty. W związku z tym, że moja firma wykonała wiele instalacji w domach chciałbym podzielić się kilkoma uwagami.

Zanim zaprosimy potencjalnego wykonawcę na rozmowę, powinniśmy najpierw zastanowić się jak ma wyglądać instalacja, gdzie mają być umiejscowione gniazda, gdzie ma być rozdzielnica główna….

Zacznijmy od kuchni: powinniśmy określić, gdzie mają znajdować się gniazda zasilające zmywarkę, piekarnik, lodówkę oraz gniazda nad blatem. Powinniśmy także określić gdzie będzie kuchenna płyta elektryczna aby dokładnie tam doprowadzić zasilanie 3-fazowe. Podobnie w łazience: pralka i ewentualnie podgrzewacz elektryczny wody. Dlaczego to takie ważne. Są dwa powody: pierwszy - w przypadku przenoszenia gniazd w inne miejsce np. po wykonaniu tynków będziemy musieli sztukować kable a więc tworzyć złączki. Taka złączka wykonana nieumiejętnie powoduje przepływ prądu upływu, kilka takich złączek i prąd będzie na tyle duży, że może powodować wyłączanie wyłącznika różnicowo prądowego.

Drugi powód – powyżej wymienione urządzenia są odbiornikami dużej mocy i powinny być zasilone osobnymi kablami a w rozdzielnicy musza być podpięte do różnych faz napięcia zasilającego. W przypadku przedłużania kabli np. przez fliziarza może się okazać że całą kuchnię mamy zasilaną jednym kablem i zabezpieczoną jednym bezpiecznikiem. Czym to skutkuje: kiedy włączymy płytę elektryczną, czajnik i jeszcze zmywarkę „wybija” nam bezpiecznik w rozdzielnicy. Oczywiście lodówka ma małą moc ale warto mieć bezpiecznik tylko dla niej. W przypadku wyjazdu lub dłuższej nieobecności wyłączamy napięcie w całym domu za wyjątkiem lodówki której nie musimy rozmrażać.

Dobrze jest także określić gdzie chcemy mieć lampy, kinkiety i wyłączniki w pokojach, na klatkach schodowych – z ilu miejsc zapalane ( z dwóch, trzech, czterech…), gdzie zabudujemy lampki LED podświetlające schody, korytarze…

Instalacja elektryczna to także instalacja antenowa, alarmowa, domofonowa i ewentualnie internetowa. Powinniśmy określić gdzie chcemy mieć gniazda antenowe TV – w tym przypadku kabli raczej się nie przedłuża (złączki powodują straty i zakłócenia ) – kable są zwykle ciągnięte ze strychu w peszlach i późniejsza zmiana położenia gniazda wiążę się z wymianą kabla i cięciem ściany pod peszel w nowym miejscu ( kabel antenowy i internetowy powinien być umieszczony w dodatkowej osłonie dzięki czemu jest możliwość jego

wymiany ).

Określamy także gdzie chcemy mieć zabudowane manipulatory oraz centralkę do alarmu, słuchawki do domofonu ewentualnie panele do videodomofonu oraz rozdzielnicę główną z bezpiecznikami. W tym momencie można zadać pytanie po co mam to wiedzieć przecież mam projekt instalacji elektrycznej w projekcie domu. Otóż projektant rozmieszcza gniazda, wyłączniki według swojego widzimisie a my możemy umieścić je tam gdzie chcemy. Zwykle w projektach nie ma także dokładnie określonych miejsc zabudowy czujników alarmowych, domofonu itp. A Zakładu Energetycznego nie interesuje gdzie mamy rozmieszczony osprzęt elektryczny w domu, oczekuje tylko „Oświadczenia o poprawności wykonania instalacji elektrycznej” wystawionego przez wykonawcę. W tym oświadczeniu wykonawca informuje Zakład Energetyczny że instalacja jest sprawna, bezpieczna i wykonana zgodnie z przepisami budowlanymi.

Kiedy już mamy wszystko przemyślane spotykamy się z wybraną firmą, liczymy ilość punktów i oczekujemy na kosztorys wstępny który będzie zawierał całe koszty robocizny. Unikamy sytuacji np. takich: koszt punktu jest mały ale płacimy za zasilania powyżej 10m.

Teraz możemy się zastanowić co lepsze: ustalać koszt punktu z materiałem czy bez. Osobiście radzę klientom wybierać następujące rozwiązanie: ustalamy koszty robocizny, materiał kupujemy razem z inwestorem w hurtowni. Jest to jasna sytuacja, inwestor wie jaki materiał kupił i w jakiej cenie. Oczywiście możemy zgodzić się na punkt z materiałem ale wtedy zawsze wykonawca ma pokusę aby oszczędzać kable czasami kosztem jakości i niezawodności instalacji, oraz kupować materiały kiepskiej jakości ( puszki, listwy rozdzielnice, kable o gorszej izolacji ).

Średnio koszty materiałów na dom wynoszą około 3-4tyś. zł. Możemy sami określić koszty przyjmując:

300m kabla ydy3x1.5,

200metrów kabla ydy3x2.5,

100metrów kabla antenowego,

100metrów kabla alarmowego,

20metrów kabla ydy5x2.5 do zasilania płyty kuchennej,

kabel ziemny do zasilania siłowników bramy wjazdowej,

kabel ziemny żelowy do zasilania domofonu (videodomofonu) oraz kable ziemne do zasilania świateł ogrodowych.

Dużym wydatkiem jest także główny kabel zasilający łączący złącze kablowe (licznik) z rozdzielnicą w domu ( yky 4x10mm2 lub o większym polu powierzchni żył).

Dodatkowo doliczamy jeszcze koszty rozdzielnicy i jej wyposażenia ( bezpieczniki typu S, wyłączniki różnicowo-prądowe), puszek łączeniowych, peszla utwardzonego do montażu pod wylewki, linki PE do połączeń wyrównawczych, bednarki do uziemienia punktu rozdziału N i PE.

I ostatnia sprawa: koszty robocizny. Na forum czytam że kosz punktu w niektórych przypadkach można nawet wynegocjować na 15zł. Dom ma zwykle około 140 punktów, jeśli przyjmiemy za punkt 15zł otrzymujemy koszt robocizny 2100zł. Instalację w takim domu wykonuje zwykle 3 elektryków przez około 7 dni, czyli dziennie elektryk zarabia na czysto około 80 zł (ewentualnie jeszcze trzeba od tej sumy zapłacić podatek ). Wierzycie Państwo że ktoś będzie pracował ciężko, dobrze, dokładnie na budowie za 80 zł – ja w to nie wierzę. Oczywiście możemy wycisnąć z wykonawcy maksymalnie dużo ale później okazuję się że w gniazdkach nie mamy zasilań, lampy się nie palą, brakuje czujników alarmowych w ważnych punktach domu a centralka alarmowa nie ma zasilania. Oczywiście te problemy pojawiają się dopiero kiedy uruchamiamy instalację, zwykle po malowaniu, położeniu podłóg i płytek ceramicznych, wtedy koszty napraw i ewentualnych dodatkowych prac znacząco wzrastają. Może warto zapłacić więcej, spisać umowę, otrzymać gwarancje i na życzenie otrzymać rachunek. Instalacja elektryczna zwykle traktowana jest przez inwestorów mało poważnie, najważniejsza jest instalacja CO, później gazowa i wodna i one muszą kosztować. A prąd on jest mało ważny i jego koszty powinny być jak najmniejsze. Takie myślenie ma krótkie nogi i bardzo szybko się mści – ale o tym dowiadujemy się zwykle za późno.

Myślę że rozsądną kwotą za punkt robocizny jest 35zł., dodatkowo płacimy za sznurowanie rozdzielnicy, punkty cięte ( antenowe, internetowe), wyłączniki schodowe i krzyżowe oraz ułożenie kabli w ziemi. Koszt robocizny domu to około 5 tyś. zł.

Oczywiście to co opisałem powyżej to dopiero wierzchołek góry lodowej – chętnie odpowiem na pytania poniżej.

[specjalista]

zapraszam do komentowania wpisu

[pawelpiwowarczyk]

Z jednej strony pomocne informacje, z drugiej reklama w nieprzeznaczonym do tego dziale. Ciekawe, jak zinterpretuje to moderator?

 

Interesuje mnie, jakie jest zwyczajowe postępowanie elektryków?

Czy, przed odbiorem instalacji przez inwestora, elektrycy powinni wykonać pomiary wszystkich instalacji rozprowadzonych przez siebie, czy ogranicza się do wystawienia „Oświadczenia o poprawności wykonania instalacji elektrycznej”? Czy inwestor otrzymuje protokoły z tych pomiarów?

Rozwinę pytanie:

W przypadku rozprowadzenia sieci logicznej (komputerowej) standardowo ustala się parametry jakie powinna spełniać, a wykonawca, po wykonaniu sieci, dokonuje pomiarów, które potwierdzają (lub nie) dotrzymanie parametrów.

Czy podobna procedura występuje podczas układania sieci logicznej (i innych) wykonywanej w domku jednorodzinnym?

[specjalista]

Może faktycznie przesadziłem z reklamą w poście głównym - zlikwidowałem ostatnią linię wpisu. Co do podpisu pod postami to chyba można przyjąć że jest to kryptoreklama której regulamin nie zabrania ale oczywiście moderator może mieć inne zdanie.

 

Jeśli chodzi o pomiary, przed oddaniem Oświadczenia wykonawca musi przeprowadzić pomiary ochrony p-porażeniowej (impedancja pętli zwarcia oraz rezystancja izolacj ) każdego gniazda, lampy i kinkietu. Dodatkowo przeprowadza się badanie wyłącznika różnicowo - prądowego; mierzymy prąd zadziałania i czas zadziałania; oraz rezystancję uziemienia punktu rozdziału PEN na N i PE.

Jeśli chodzi o sieci komputerowe moja firma nie wykonuje takich pomiarów.

[barteks31]

Witam, mam takie pytnie czy można wykonać inst. oświetleniową w ten sposób że przy otwieraniu drzwi do pomieszczenia światło się zaświeci a po zamknięciu zgaśnie.

[robertsz]

barteks31: TAK, wyłącznik krańcowy (rolkowy) - koszt 20zł + przewód.

 

pawelpiwowarczyk: Z tym oświadczeniem to jest trochę tak, że się je wystawia "na pałę".

Robi się 2 pomiary (rezyst. izolacji i uziemienia) które zawsze wychodzą

Dopiero po otrzymaniu oświadczenia Energetyka podłącza dom do sieci.

Mając docelowe zasilenie domu i zamontowany osprzęt można wykonać pomiary odbiorcze o których wspomina specjalista.

Po wykonaniu pomiarów odbiorczych wystawia się protokół z pomiarów.

I to zamyka temat elektryki. Protokół przekazuje się inwestorowi.

 

Słyszałem o fachowcach, którzy robili pomiary zasilając rozdzielnice z przyłącza budowlanego czy nawet z przedłużacza.

Ale takie pomiary można sobie wsadzić albo ich wcale nie robić. Skutek ten sam.

[retrofood]

[

Słyszałem o fachowcach, którzy robili pomiary zasilając rozdzielnice z przyłącza budowlanego czy nawet z przedłużacza.

Ale takie pomiary można sobie wsadzić albo ich wcale nie robić. Skutek ten sam.

 

Nieprawda, skutek nie jest ten sam. Bo "dzięki" takim pomiarom energetyka podaje napięcie (co sam piszesz)

[robertsz]

Idąc dalej, gdy ktoś buduje z agregatu to elektryk robi pomiary z agregatu bo energetyka nie poda napięcia...

 

I dlatego nie dziwie się, że nikt nie dba o okresowe pomiary, skoro sami elektrycy pieprzą swoją robotę.

[laspalmas]

I ostatnia sprawa: koszty robocizny. Na forum czytam że kosz punktu w niektórych przypadkach można nawet wynegocjować na 15zł. Dom ma zwykle około 140 punktów, jeśli przyjmiemy za punkt 15zł otrzymujemy koszt robocizny 2100zł. Instalację w takim domu wykonuje zwykle 3 elektryków przez około 7 dni, czyli dziennie elektryk zarabia na czysto około 80 zł (ewentualnie jeszcze trzeba od tej sumy zapłacić podatek ). Wierzycie Państwo że ktoś będzie pracował ciężko, dobrze, dokładnie na budowie za 80 zł – ja w to nie wierzę.

 

U mnie pracował JEDEN elektryk i 2-3 uczni. Czyżby uczniowie zarabiali na praktykach po 2 tys. na miesiąc Jakoś nie chce mi się wieżyć żeby od moich czasów się na praktykach tak poprawiło.

[wojgoc]

a ja dalej nie wiem jak wybrac elektryka - wiem co elektryk chcialby ode mnie, jaka wiedzę powinienem miec by wiedział, ze mi kitu nie wcisnie.

a ceny? jak wszystko, zalezne od regionu

[retrofood]

a ja dalej nie wiem jak wybrac elektryka - wiem co elektryk chcialby ode mnie, jaka wiedzę powinienem miec by wiedział, ze mi kitu nie wcisnie.

a ceny? jak wszystko, zalezne od regionu

 

Jak wybrać? Prosto!!!

ZAWSZE to podpowiadam: zapytaj gdzie robił instalację i jedź tam ją zobaczyć i pogadać z właścicielem. TYLE!!!

[wojgoc]

dobre rady zawsze w cenie!!!

[tqlis]

Przewody ukladamy w bruzdach.

Po wierzchu to partactwo, tynkarze porozwalaja jak zaczna nanosic tynk agregatem. Dodatkowo, po roku nie odbarwi sie sciana.

[wojgoc]

a po podlodze jak powinny być kladzione - w peszlach?

[retrofood]

a po podlodze jak powinny być kladzione - w peszlach?

 

w twardym pcv

[wojgoc]

ok, ale do chudziaka trzeba przymocowac czy tez ma lezec luźno?

pta, bo posadzkarz radzi polożenie na chudziak pape termozgrzewalną jako izolacja przeciwwilgociowa, co w przypadku przymocowania elektryki i hydrauliki do podłoża chudziaka chyba jest bez sensu...

o ile w ogóle ma sens ta papa.

[samm]

Tak od jakiegoś czasu się zastanawiam jak elektrycy naprawiają

przecięte przewody przez np. tynkarzy. To znaczy jak to powinno

wyglądać teoretycznie i jak to wygląda w praktyce.

[specjalista]

To może od końca:

przecięte przewody trzeba odkuć z tynku później zakładam koszulkę termokurczliwą na przeciętą żyłę lutuje przewody, koszulkę traktuje nagrzewnicą aż się skurczy, później druga o większej średnicy na cały kabel i jeszcze taśma izolacyjna samowulkanizująca i do muru.

Pomiary według mnie można wykonać zasilając instalację z roździelnicy budowlanej (3 fazy + N) pod warunkiem że mamy dobrze wykonany uziom punktu rozdziału N+PE w rozdzielnicy głównej. Pętla pomiarowa (przy pomiarze impedancji zwarcia) zamyka się przez to uziemienie i uziemiony punkt zerowy transformatora. Jeśli impedancja zmierzona wyjdzie poniżej obliczonej to mamy pewność że tym bardziej wyjdzie przy zasileniu domu kablem 4x10mm2 lub większym.

Jeśli ktoś bardzo lubi kurz z cietych pustaków max lub żużlowych (to juz hardcore) to może ciąć ściany. Poza tym osłabiamy konstrukcję domu wycinając poziome bruzdy na ścianach. Ja kładę kable po powierzchni ściany i do tej pory nie miałem reklamacji (polwinit raczej się nie odbarwia).

A w wylewkach mozna dawać w peszlach ale wzmocnionych (szare) co najmniej mających wytrzymałość 350N. Peszle można zamocowac do podłogi betonowej np uchwytami plastikowymi do rur wbijanymi do wywierconych otworów.

[robdk]

...

300m kabla ydy3x1.5,

200metrów kabla ydy3x2.5,

100metrów kabla antenowego,

100metrów kabla alarmowego,

20metrów kabla ydy5x2.5 do zasilania płyty kuchennej,

...

 

Dodał bym do tego ydy4x1.5 do oświetlenia świecznikowego

[PliP]

Jeśli ktoś bardzo lubi kurz z cietych pustaków max lub żużlowych (to juz hardcore) to może ciąć ściany. Poza tym osłabiamy konstrukcję domu wycinając poziome bruzdy na ścianach. Ja kładę kable po powierzchni ściany i do tej pory nie miałem reklamacji (polwinit raczej się nie odbarwia).

 

Moim zdaniem za wiele się nie osłabi takiej ściany- tynk wejdzie w rowek i jej moc powraca - jest rewelacja. Dodatkowo przy Porothermie robi się nacięcie i przewód wtyka w naturalny rowek - otwór jaki ma ta cegła. Jeśli chodzi o poziome bruzdy to najlepiej w miejscu fugi je zrobić.

W końcu za coś te 35 zł się płaci. Jak ma być położone na ścianach i gipsem poklejone to i 10 zł jest za dużo.

Tego typu prace robi się w kombinezonie okularach i masce, a otwarte drzwi i okna robią za wentylację.

Widziałem jak to robił elektryk u znajomego- niestety u mnie robił nie będzie bo działa w Hiszpanii (