Rozszerzalność wody

[ubek]

Witam, pytanie kieruje do hydraulików i instalatorów: Jak podejść do zagadnienia związanego z rozszerzalnością cieplną wody.

 

Zagadninie 1: Jest instalacja CWU (rurki miedziane plus hepworth i zbiornik płaszczowy 140l). Podczas nagrzewania wody w zbiorniku dochodzi do znacznego wzrostu ciśnienia CWU (poznaję po tym, ze po odkręceniu ciepłej wody przez parę chwil woda leci z wyraźnie większym ciśnieniem - manometru nie mam więc nie wiem dokładnie jakim - niż zimna.) Po odpuszczeniu jest wszystko ok. Dodam że wodę grzeję do ok 60 st. Celsjusza.

Pytanie: Czy należałoby zastosować jakiś zbiornik przeponowy w obwodzie CWU?

Zagadnienie 2. Instalacja CO (mam piec na paliwo stałe, kominek z płaszczem wodnym) - oba te obwody pracują w układzie otwartym i poprzez płytowy wymiennik ciepła połączone są z układem zamkniętym (kiedyś tu wstawię kocioł gazowy, na razie nic nie ma). Przy zimnej wodzie w co ciśnienie mam ok 1,7 atmosfery, podczas pracy o ok 0,5 atmosfery więcej. Rurki miedziane i hepworth.

Pytanie: Czy takie zmiany ciśnienia wpłyną na twałość instalacji? O ile mi wiadomo, piece gazowe posiadają naczynia wzbiorcze przeponowe. Skoro nie mam pieca to czy nie powinienem takiego naczynia zastosować?

 

Dzięki za wszelkie sugestje.

[godul1]

Jak najbardziej nalezy zastosowac i tu i tu przeponowe naczynia wzbiorcze. ich wielkosc dobiera sie do objetosci wody w obiegu.

[ubek]

Jak najbardziej nalezy zastosowac i tu i tu przeponowe naczynia wzbiorcze. ich wielkosc dobiera sie do objetosci wody w obiegu.

według jakiego wzoru?

w otwartym ktoś napisał,ze to 10% objętości zładu. A tutaj?

[Bigbeat]

Tak na "chłopski rozum":

o ile dobrze pamiętam, rozszerzalność wody przy dT=100 st.C wynosi nieco ponad 4% objętościowo.

Przemnożyłbym to jeszcze przez "współczynnik Janosika", np. 2.5 :

4% * 2.5 = 10%

Czyli wygląda na to, że 10% wystarczy.

[Mały]

5% pojemności zasobnika, ale zawsze radzę większe - np zasobnik 120l naczynko 8l.

Że nie wspomnę o reduktorze ciśnienia który coraz częściej jest potrzebny.

[bwojtek]

A ja się tak zastanawiam kto te instalacje zrobił w taki sposób??? O ile naczynie przeponowe w CWU to jeszcze nadal nie jest standard u niektórych wykonawców to już brak takowego w zamkniętym obiegu CO zakrawa na skandal...

[19501719500414]

rozszerzalność wody użytkowej to około 4% objętości zasobnika,

naczynie składa się z dwóch części, gazowej oraz wodnej, obydwie są oddzielone między sobą elastyczną przeponą, maksymalna objętość części wodnej to około 80% objętości całego naczynia,

ja osobiście dobieram objętość naczynia biorąc te wspomniane 10% objętości zasobnika,

4% objętość wodna, 4% objętość części gazowej a te pozostałe 2% to przestrzeń martwa tj. ta która nigdy nie pracuje w naczyniu

jak chcesz dokładnie sobie obliczyć to wejdź na strony Reflex-a, tam mają programik którym możesz sobie policzyć i dobrać naczynie,

w sumie prawie zawsze wychodzi te 10%

do tego naczynia (białeg lub niebieskiego) powinienieś mieć dodatkowo zabudowany, także na zasilaniu zimną wodą, zawór bezpieczeństwa 6 bar,

obowiązkowo pomiędzy zasobnikiem a naczyniem jak i zaworem nie może być zabudowanego żadnego zamknięcia, czy to zaworu kulowego, czy też zaworu zwrotnego,

po zabudowaniu naczynia koniecznie trzeba dobrać ciśnienie wstępne naczynia które oblicza się wg następującego wzoru

p=pst+0,2 [bar].

pst - ciśnienie hydrostatyczne, czyli z polskiego na nasze, wysokość słupa wody na poziomie króćca przyłącznego naczynia wzbiorczego [bar]

[ubek]

5% pojemności zasobnika, ale zawsze radzę większe - np zasobnik 120l naczynko 8l.

Że nie wspomnę o reduktorze ciśnienia który coraz częściej jest potrzebny.

Dzięki za odpowiedź, nie jestm "z branży" więc pozwolę sobie na takie trochę lamerskie pytanko: Po co ten reduktor? Które ciśnienie ma redukować?

[ubek]

A ja się tak zastanawiam kto te instalacje zrobił w taki sposób??? O ile naczynie przeponowe w CWU to jeszcze nadal nie jest standard u niektórych wykonawców to już brak takowego w zamkniętym obiegu CO zakrawa na skandal...

Jestem osłabiony, wiedziałem, że czegoś mi w tym wszystkim brakuje. Jak Myślisz, coś mogło się stać? Instalacja używana była od zeszłej zimy (choć nie mieszkam jeszcze)

[ubek]

rozszerzalność wody użytkowej to około 4% objętości zasobnika,

naczynie składa się z dwóch części, gazowej oraz wodnej, obydwie są oddzielone między sobą elastyczną przeponą, maksymalna objętość części wodnej to około 80% objętości całego naczynia,

ja osobiście dobieram objętość naczynia biorąc te wspomniane 10% objętości zasobnika,

4% objętość wodna, 4% objętość części gazowej a te pozostałe 2% to przestrzeń martwa tj. ta która nigdy nie pracuje w naczyniu

jak chcesz dokładnie sobie obliczyć to wejdź na strony Reflex-a, tam mają programik którym możesz sobie policzyć i dobrać naczynie,

w sumie prawie zawsze wychodzi te 10%

Jak rozumiem - w przypadku kiedy naczynie będzie za duże, nie wpłynie to na jego działanie? Powiem szczerze, nie wiem jak łatwo zmierzyć objętość instalacji CO. Mógłbym wylać wodę i za pomocą jakiejś ręcznej pompy wpompować nową, tylko qrcze pompy nie mam. Może jakiś wodomierz - ale to zbędne koszty. Mam też coś takiego, że na wyjściu wymiennika ciepła jest zawór - przełącza się on pomiędzy płaszczem zasobnika CWU i resztą instalacji CO. Najpierw grzana jest całą mocą woda (a więc bardzo mała ilość wody w obiegu bo tylko wymiennik plus płaszcz plus kilka metrów rurek), po osiągnięciu zadanej temperatury zawór przełącza wyjście wymiennika na instalację CO (czyli podłogówkę i kilkanaście grzejników - co razem daje dużo większą pojemność)

do tego naczynia (białeg lub niebieskiego) powinienieś mieć dodatkowo zabudowany, także na zasilaniu zimną wodą, zawór bezpieczeństwa 6 bar,

Nie pisałem, ze mam własną studnię, w niej głębinówka i w domu zasobnik przeponowy. Pod nim na pewno mam zawór bezpieczeństwa

obowiązkowo pomiędzy zasobnikiem a naczyniem jak i zaworem nie może być zabudowanego żadnego zamknięcia, czy to zaworu kulowego, czy też zaworu zwrotnego,

o qrcze, mi zrobili tak, że rura ze studni do tego zaworu bezpieczeństwa i zasobnika z zimna wodą ma po drodze filtr, który "otoczony" jest z kazdej strony zaworami kulowymi. Oczywiście nie jestem durniem i przed ingerencją w filtr wyłączam zasilanie pompy. Jak rozumiem, aby było zgodnie ze sztuką należało by tu (czyli prze wspomnianym filtrem) też taki zawór zainstalować?

zawoty kulowe mam też przy samym zasobniku, są to też zawory służące zamknięciu wody w czynnościach serwisowych, więc "normalni urzytkownicy domu" nie będą nic przy nich majstrować

po zabudowaniu naczynia koniecznie trzeba dobrać ciśnienie wstępne naczynia które oblicza się wg następującego wzoru

p=pst+0,2 [bar].

pst - ciśnienie hydrostatyczne, czyli z polskiego na nasze, wysokość słupa wody na poziomie króćca przyłącznego naczynia wzbiorczego [bar]

Czyli po ludzku - napompować to naczynie tak? mierzę ciśnienie wody, powiedzmy przy wodzie o temp 30 st. Celsjusza, dodaję do tego 0,2 bara i takie ciśnienie wpompowuje do części gazowej?

[czajnik]

Jeśli można, chętnie zabiorę głos w dyskusji. Według mnie najlepszym źródłem wiedzy na temat doboru naczynia wzbiorczego jest PN-B-02414. Jest to naprawdę bardzo proste (jeden wzorek). Wcześniej trzeba znać pewne parametry wyjściowe, jak: pojemność wodną instalacji i parametry pracy tej instalacji (temperatury, wysokość geometryczna instalacji). To wszystko powinno być zapisane w projekcie.

 

Nie rekomendowałbym odwoływania się do katalogu reflexa, ponieważ tam pojemności są zawyżone, a dzieje się tak dlatego, że reflex oblicza pojemność naczyń według norm niemieckich DIN. W wyniku dostajemy wartości mocno zawyżone, które nie znajdują potwierdzenia w praktyce. Sami Niemcy dawno to zauważyli. Reflex za to się cieszy, ponieważ lepiej jest sprzedać naczynie większe, niż mniejsze.

 

Rozumiem, że skoro ubek pyta, to znaczy, że tych informacji w projekcie nie ma. Pojemność wodną można określić w banalny sposób: jest ona sumą pojemności wszystkich elementów instalacji (zasobnik, kocioł, grzejniki, przewody). Dane dot. pojemności tych elementów podają producenci, dane o pojemności rur można znaleźć w przywołanym wcześniej katalogu reflexa, lub po prostu samodzielnie wyliczyć.

 

Wahania ciśnienia mają bardzo duży wpływ na trwałość instalacji.

 

Czy pomogłem?

[ubek]

Jeśli można, chętnie zabiorę głos w dyskusji. Według mnie najlepszym źródłem wiedzy na temat doboru naczynia wzbiorczego jest PN-B-02414. Jest to naprawdę bardzo proste (jeden wzorek). Wcześniej trzeba znać pewne parametry wyjściowe, jak: pojemność wodną instalacji i parametry pracy tej instalacji (temperatury, wysokość geometryczna instalacji). To wszystko powinno być zapisane w projekcie.

 

Nie rekomendowałbym odwoływania się do katalogu reflexa, ponieważ tam pojemności są zawyżone, a dzieje się tak dlatego, że reflex oblicza pojemność naczyń według norm niemieckich DIN. W wyniku dostajemy wartości mocno zawyżone, które nie znajdują potwierdzenia w praktyce. Sami Niemcy dawno to zauważyli. Reflex za to się cieszy, ponieważ lepiej jest sprzedać naczynie większe, niż mniejsze.

 

Rozumiem, że skoro ubek pyta, to znaczy, że tych informacji w projekcie nie ma.

Tak , zgadza się, nie mam takowych danych.

Pojemność wodną można określić w banalny sposób: jest ona sumą pojemności wszystkich elementów instalacji (zasobnik, kocioł, grzejniki, przewody). Dane dot. pojemności tych elementów podają producenci, dane o pojemności rur można znaleźć w przywołanym wcześniej katalogu reflexa, lub po prostu samodzielnie wyliczyć.

Tak, można wyliczyć, ale biorąc niezliczone zmiany kierunków tych rur, zmianne długości, łatwiej to będzie zapewne zmierzyć. Będę musiał gdzieś załatwić taką pompę ręczną. Po wypuszczeniu wody napełnię instalację za jej pomocą.

 

Wahania ciśnienia mają bardzo duży wpływ na trwałość instalacji.

 

Czy pomogłem?

Jakie zmiany są dopuszczalne?

 

Tak oczywiście, Pomogleś, dzięki.

[czajnik]

Zasada jest taka: ciśnienie nie może przekroczyć maksymalnego dopuszczalnego dla instalacji. Trzeba pamiętać, że maksymalne ciśnienie dla instalacji to jest max. ciśnienie dla jej najsłabszego elementu. Z reguły to jest kocioł i z reguły max. ciśnienie wynosi 0,4 lub 0,5 MPa (4-5 bar), w zależności od konstrukcji kotła. Możesz to znaleźć w karcie gw. urządzenia.

 

Trzeba również pamiętać, że w instalacji zamkniętej stosuje się zawór bezp. i dla małych instalacji przyjmuje się nastawę tego zaworu na 2,5 do 3 bar.

 

Minimalne ciśnienie nie powinno być niższe od ciśnienia statycznego w instalacji +0,2 bar dla bezpieczeństwa, a ciśnienie statyczne (w metrach słupa wody) jest równe wysokości geometrycznej instalacji, licząc od najniższego do najwyższego jej punktu. Im wahania są mniejsze, tym trwałość większa. Prawidłowa amplituda dla takiej instalacji to 1,5 do 2,0 bar.

[ubek]

Zasada jest taka: ciśnienie nie może przekroczyć maksymalnego dopuszczalnego dla instalacji. Trzeba pamiętać, że maksymalne ciśnienie dla instalacji to jest max. ciśnienie dla jej najsłabszego elementu. Z reguły to jest kocioł i z reguły max. ciśnienie wynosi 0,4 lub 0,5 MPa (4-5 bar), w zależności od konstrukcji kotła. Możesz to znaleźć w karcie gw. urządzenia.

 

Trzeba również pamiętać, że w instalacji zamkniętej stosuje się zawór bezp. i dla małych instalacji przyjmuje się nastawę tego zaworu na 2,5 do 3 bar.

Mam takowy

Minimalne ciśnienie nie powinno być niższe od ciśnienia statycznego w instalacji +0,2 bar dla bezpieczeństwa, a ciśnienie statyczne (w metrach słupa wody) jest równe wysokości geometrycznej instalacji, licząc od najniższego do najwyższego jej punktu. Im wahania są mniejsze, tym trwałość większa. Prawidłowa amplituda dla takiej instalacji to 1,5 do 2,0 bar.

No właśnie, nie mam naczynia wzbiorczego, a na manometrze CO właśnie takie wartości obserwuję (bo jak się domyślam chciałeś napisać ciśnienie od do) czyli amplituda 0,5 bar

[czajnik]

Tak jest, dokładnie tak chciałem napisać. Ale wróćmy do Twojego pierwszego postu. Podałeś dwa odrębne zagadnienia: jedno to c.w.u., a drugie to c.o..

 

C.w.u. nie budzi wątpliwości, ponieważ sam zauważasz, że ciśnienie niepokojąco wzrasta. Układ powinien być zabezpieczony zaworem bezpieczeństwa i naczyniem wzbiorczym, (wszystko do c.w.u., a nie do c.o.; łatwo się pomylić, a to są różne urządzenia).

 

Drugie zagadnienie, to c.o. Wartości ciśnienia od 1,7 do 2,2 bar wydają się być jak najbardziej prawidłowe. Jeżeli w ciągu eksploatacji nie zauważyłeś skoków ciśnienia czy awarii (np. rozlanego czynnika grzewczego w pobliżu zaworu bezpieczeństwa, co świadczyłoby o jego zadziałaniu) to nie ma obawy, że stało się coś złego.

 

Niemniej zwróć uwagę na kilka rzeczy:

Ja napisałem, że to są wartości występujące zazwyczaj, co nie oznacza, że muszą być prawidłowe dla każdej instalacji. To zawsze wymaga oceny indywidualnej.

 

Inna sprawa, to pytanie, czy instalacja jest dopasowana do zapotrzebowania, czy jest przewymiarowana, bo jeśli tak, to nigdy nie będziesz osiągać parametrów obliczeniowych, a to oznacza, że może nie wystąpić przekroczenie ciśnienia dopuszczalnego mimo braku naczynia.

 

Trzeci aspekt to przepisy. Instalacja zamknięta powinna mieć odpowiednie zabezpieczenia (szczegóły w PN-B-02414). Są to: zawór bezpieczeństwa, naczynie wzbiorcze, rura wzbiorcza, regulator temperatury, zabezpieczenie temperatury maksymalnej i zabezpieczenie minimalnego stanu wody w kotle (w twoim przypadku to ostatnie nie ma zastosowania).

 

Wreszcie czwarty aspekt, to stan awaryjny. Dopóki wszystko chodzi, jest dobrze, ale prawo Murphy'ego mówi, że jak coś się może zepsuć, to na pewno się zepsuje. Wtedy zabezpieczenia będą nie do przecenienia.

 

Jeśli ktoś chciałby coś dodać, albo nie zgodzić się ze mną, niech to teraz ujawni, lub zamilknie na wieki.[/url]

[ubek]

Tak jest, dokładnie tak chciałem napisać. Ale wróćmy do Twojego pierwszego postu. Podałeś dwa odrębne zagadnienia: jedno to c.w.u., a drugie to c.o..

 

C.w.u. nie budzi wątpliwości, ponieważ sam zauważasz, że ciśnienie niepokojąco wzrasta. Układ powinien być zabezpieczony zaworem bezpieczeństwa i naczyniem wzbiorczym, (wszystko do c.w.u., a nie do c.o.; łatwo się pomylić, a to są różne urządzenia).

Tak, tak, doskonale widzę różnicę, W poprzednim poście napisałem o tym, ze zasilanie płaszcza i CO to ten sam czynnik - który krąży w zależności od zapotrzebowania, czyli albo po CO z wyłaczeniem płaszcza zasobnika albo tylko po płaszczy zasobnika. CWU to oczywiście to, co jest wewnątrz płaszca, czyli zupełnie odseparowane od czynnika grzewczego.

 

Drugie zagadnienie, to c.o. Wartości ciśnienia od 1,7 do 2,2 bar wydają się być jak najbardziej prawidłowe. Jeżeli w ciągu eksploatacji nie zauważyłeś skoków ciśnienia czy awarii (np. rozlanego czynnika grzewczego w pobliżu zaworu bezpieczeństwa, co świadczyłoby o jego zadziałaniu) to nie ma obawy, że stało się coś złego.

Nie, nic takiego nie miało miejsca, zarówno w małym obiegu (płaszcz zasobnika cwu) jak i w dużym (CO), amplituda jest zbliżona

 

Niemniej zwróć uwagę na kilka rzeczy:

Ja napisałem, że to są wartości występujące zazwyczaj, co nie oznacza, że muszą być prawidłowe dla każdej instalacji. To zawsze wymaga oceny indywidualnej.

 

Inna sprawa, to pytanie, czy instalacja jest dopasowana do zapotrzebowania, czy jest przewymiarowana, bo jeśli tak, to nigdy nie będziesz osiągać parametrów obliczeniowych, a to oznacza, że może nie wystąpić przekroczenie ciśnienia dopuszczalnego mimo braku naczynia.

Myślę że tak, domek o całkowitej powierzchni grzewczej 220m kwadratowych. Główne piony wykonane są z miedzi fi 18 mm, dalej rozdzielacze i następnie grzejniki i podłogówka (rura hepworth fi 16 mm po zewnętrznej średnicy). Podłogówka posiada własny zestaw z pompą i zaworem mieszającym. Grzejniki mam na poddaszu w sypialniach i w jednym pokoju na parterze i w garażu i drabinka w łazience. Reszta pomieszczeń parteru, czyli łazienka, minikotłownia, wiatrołap, korytarz, kuchnia, jadalnia, salon to podłogówka. Podłogówka jest też na poddaszu w łazience i w korytarzu.

 

Trzeci aspekt to przepisy. Instalacja zamknięta powinna mieć odpowiednie zabezpieczenia (szczegóły w PN-B-02414). Są to: zawór bezpieczeństwa, naczynie wzbiorcze, rura wzbiorcza, regulator temperatury, zabezpieczenie temperatury maksymalnej i zabezpieczenie minimalnego stanu wody w kotle (w twoim przypadku to ostatnie nie ma zastosowania).

skoro już tak uczynnie pomagasz to Wyjaśnij proszę co to jest rura wazbiorcza, jaki regulator temperatury (co on robi) i jakie zabezpieczenie temperatury maksymalnej

Wreszcie czwarty aspekt, to stan awaryjny. Dopóki wszystko chodzi, jest dobrze, ale prawo Murphy'ego mówi, że jak coś się może zepsuć, to na pewno się zepsuje. Wtedy zabezpieczenia będą nie do przecenienia.

 

Jeśli ktoś chciałby coś dodać, albo nie zgodzić się ze mną, niech to teraz ujawni, lub zamilknie na wieki.[/url]

Tak, Murph'y, skąd ja go znam ....

[czajnik]

Witam,

Rura wzbiorcza, to przewód, który łączy instalację z naczyniem wzbiorczym. Niby nic szczególnego, a mimo to musi mieć odpowiednią średnicę i nie może posiadać zaworów odcinających, jeśli już, to złącze samoodcinające, inaczej mówiąc tzw. szybkozłączkę.

 

Regulator temperatury to jak sama nazwa sugeruje urządzonko do utrzymywania temperatury na zadanym poziomie. Na przykład popularny euroster, lub inny podobnego typu.

 

Ograniczenie max temperatury najczęściej jest wbudowane w regulator. Jego zadaniem jest wyłączenie układu w przypadku przekroczenia max. temp. na przykład 110 stopni (może być też nastawione na 100 st.).

 

U Ciebie sytuacja jest o tyle złożona, że masz dwa układy: otwarty i zamknięty, a każdy z nich zabezpiecza się inaczej. Układ regulacji też jest trochę inny, niż w klasycznej instalacji kocioł-przewody-grzejniki.

 

Niezależnie od wszystkiego rekomendowałbym zainstalowanie naczynia wzbiorczego. Na pewno nie pogorszy warunków eksploatacji a może je tylko polepszyć. Nie jest też bardzo drogie. Takie naczynie na Twoje potrzeby nie powinno kosztować więcej niż 180-200 zł (do tego jeszcze montaż). Jeśli nawet zainstalujesz w przyszłości kocioł wiszący, który ma wbudowane naczynie (zazwyczaj 8 l) to i tak nic się nie stanie. W końcu co dwa naczynia to nie jedno.

[ubek]

Witam,

Rura wzbiorcza, to przewód, który łączy instalację z naczyniem wzbiorczym. Niby nic szczególnego, a mimo to musi mieć odpowiednią średnicę i nie może posiadać zaworów odcinających, jeśli już, to złącze samoodcinające, inaczej mówiąc tzw. szybkozłączkę.

Srednica taka jak najgrusze rury w instalacji, tak? Długość dowolna? Moze być np 50 cm?

Regulator temperatury to jak sama nazwa sugeruje urządzonko do utrzymywania temperatury na zadanym poziomie. Na przykład popularny euroster, lub inny podobnego typu.

czyli jakby to u mnie działało? W jaki sposób obniżałoby temperaturę? nie mam kotła , więc musiałoby to w jakiś sposób oddziaływać na stronę pierwotną, czyli kocioł lub kominek. Kocioł mam z dmuchawą i swoim regulatorem, który dba o parametry strony pierwotnej. Kominek niestety nie, cała wyprodukowana przez niego energia muusi zostać przez niego (układ wtórny - ten po drugiej stronie wymiennika) odebrana.

 

Ograniczenie max temperatury najczęściej jest wbudowane w regulator. Jego zadaniem jest wyłączenie układu w przypadku przekroczenia max. temp. na przykład 110 stopni (może być też nastawione na 100 st.).

Jak wyżej, jak to u mnie zrealizować?

 

U Ciebie sytuacja jest o tyle złożona, że masz dwa układy: otwarty i zamknięty, a każdy z nich zabezpiecza się inaczej. Układ regulacji też jest trochę inny, niż w klasycznej instalacji kocioł-przewody-grzejniki.

 

Niezależnie od wszystkiego rekomendowałbym zainstalowanie naczynia wzbiorczego. Na pewno nie pogorszy warunków eksploatacji a może je tylko polepszyć. Nie jest też bardzo drogie. Takie naczynie na Twoje potrzeby nie powinno kosztować więcej niż 180-200 zł (do tego jeszcze montaż). Jeśli nawet zainstalujesz w przyszłości kocioł wiszący, który ma wbudowane naczynie (zazwyczaj 8 l) to i tak nic się nie stanie. W końcu co dwa naczynia to nie jedno.

tak, na pewno je zainstaluję. Aby uniknąć kłopotów związanych z pomiarem pojemności układu, biorąc pod uwagę Twoje zdanie o tym że dwa nie zawadzą (czyli większa pojemność zbiornika jest korzystna) zainstaluję taki 12 l (widziałem w castoramie za 120 PLN.

natomiast w przypadku cwu 6l - będzie dobrze?

[czajnik]

Trudno powiedzieć na odległość, ale w typowych warunkach często wystarcza. Dobrze byłoby, aby ktoś jeszcze się wypowiedział, kto ma taki zasobnik (140 l) i jak to jest u niego w praktyce.

[ubek]

Ok, w kazdym razie dzięki za pomoc i rozjaśnienie problemu