Kaizen 22.09.2018 13:57 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Wiem jedynie że dzięki pompie rachunki są niższe około 3x. U mnie za cały rok ogrzewania (okolo 22,5 stopni) + CWU wyszlo poniżej 1000zł. Gdybym grzał czystym prądem rachunek wyniósł by więc okolo 3000zł. Czyli w ciągu roku oszczedzam 2000zł. Od 22,00 mamy tanią taryfę czyli około 0,32gr za 1kWh , więc koszty schłodzenia wręcz symboliczne .. Czas się więc pochwalić pierwszym rachunkiem za prąd za cały rok (CO + CWU) Zużycie 2678 kWh , niemalże 100% w taniej taryfie. To wychodzi 856,96zł. Więc zaoszczędziłeś przy COP=3 1713,92zł, a nie 2K. Wspominałeś jednak, że miałeś mostki i problemu z rekuperatorem. Do tego to pierwszy sezon grzewczy, w którym budynek zawsze potrzebuje więcej ciepła. Dopiero trzeci czy czwarty sezon można uznać za miarodajny. Zapomniałeś też dodać, że jesteś ugadany z instalatorem na przeglądy po 300zł rocznie. Więc realnie oszczędzisz pewnie poniżej 1K zł/rok zakładając, że nie będzie żadnych dodatkowych kosztów konserwacji ani napraw. I już zwraca się sama pompa po 15 latach - oby zdążyła i przez ten czas nie miała żadnej awarii. A wcześniej czy później trzeba będzie ją wymienić, bo nawet drobna usterka może okazać się nienaprawialna, bo brak części zamiennych. Albo tak drogie, że nowa niewiele drożej wyjdzie, a będzie lepsza i z gwarancją. Szanse, że przez 15 lat PC nie wygeneruje znaczących dodatkowych kosztów uważam za bliskie zera. Przy kablach bliskie pewności. Zapomniałeś też dodać koszt podłogówki. Może przyjmijmy optymistycznie 80zł/m2. Czyli 8K zł za 100m2. To drożej, niż mi wychodzą kable ze sterownikami. Możemy odjąć po te 30% dotacji zarówno od PC, jak i całego systemu grzewczego opartego na kablach. Nie zmieni to zasadniczo sytuacji. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
gogush 22.09.2018 14:22 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Więc obstawiam, że dla grzejących prądem będą ceny preferencyjne. osobiście w to wątpie , przy obecnym stanie sieci i cenach pradu dużo wyzszych na zachodzie cena nie moze spadac , nawet jak bedziesz grzac tylko pradem. Montując kable mam spokój na kilka dekad jeżeli chodzi o serwis i naprawy. I brak jakiegokolwiek ruchu na zmiane systemu ogrzewania (nie wiem czy ta koza o której pisales grzeje cieplą wodę) Zrób tabelkę, i policz ile przez 50 lat będzie kosztowała PC (ze 3 razy trzeba będzie wymienić, pompy obiegowe też tyle nie przeżyją, konserwacja, czyszczenie) Zrobiłem i wyszło mi ze bardziej mi sie kalkuluje wstawić pompe na która dostałem 10k dofinasowania. Jaka masz moc wpisana na umwie z dostawca energii ? Okaże się, że PV zupełnie się nie opłaca do grzania, jak można grzać prądem za 21,43gr/kWh (G12as w PGE - cena standardowa) NIe wiem jakbys mial grzac PV chyba ze myslisz o wytworzeniu energii ktora chcesz skonsumowac ale to praktycznie nie mozliwe bo wtedy gdy potrzebujesz najbardziej czyli w zimie masz najmniejsze naslonecznienie. Moje PV zworca sie po 7 latach , i nie wiem skad masz takie ceny bo ja mam srednia cene (łączne koszty) 0,43 zl za KWh - tez PGE (rachunek do wgladu) . Mi wychodzi, że się nie opłaci. A mi wręcz przeciwnie Na kable 20 lat - a nawet jak się zepsują, to naprawa jest względnie prosta i tania. Do tego przestaje grzać tylko ta sekcja - a nie w całym domu zimno. Jaka temperature masz na kablu w posadzce ? bo ja mam 29 stopni , pytam bo zastanawiam sie jak pracuje beton przy grzalce w podlodze, co do wymiany kabla w betonowej podlodze hmmmmm ...... nie wiem czy ona jest prosta i tania. Ale owszem, to nie rozwiązanie dla Ciebie - za duży dom i za słabo izolowany dach. Zuzucie w styczniu ( najzimniejszy w IV strefie klimatycznej) z tego roku : CWU+CO = 703,93 kWh to wynik conajmniej zadowalajacy przy takiej powierzchni domu jaki mam, wiec dla mnie 28cm pianki zupełnie jest wystarczajace i nie z tego powodu wybralem PC Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
karoka65 22.09.2018 14:27 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Kaizen a coś Ty się tak zawiesił na tym , zepsuje, zepsuje, zepsuje? Tak samo kiedyś pompiarze pisali że kocioł na węgiel zaraz się popsuje, popsuje i popsuje a jak widać wiele pracuje nawet po trzydzieści parę lat i się nie psuje, nie psuje i nie psuje Już Ci wcześniej pisałem, nie kupuj samochodu, lodówki, telewizora itp bo Ci się też mogą zepsuć a już w ogóle nie miej żadnej nadziei że kiedykolwiek się zwrócą. Chciałeś druty masz druty, drugi chce kocioł ma kocioł, trzeci chce pompe i ma pompe byle wszyscy byli zadowoleni z tego co mają a Ty to jesteś z takich co wszystko mają najlepsze. Jak kobita z Tobą wytrzymuje? Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
karoka65 22.09.2018 14:31 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Kaizenowi PV nie będą się opłacać dopóki ich nie założy, hehe Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Kaizen 22.09.2018 15:24 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 (edytowane) osobiście w to wątpie , przy obecnym stanie sieci i cenach pradu dużo wyzszych na zachodzie cena nie moze spadac Doprawdy tak tani prąd mamy? Cennik francuskiej taryfu blue 14,67 eurocenta za kWh TTC (czyli brutto, ze wszystkimi składnikami) w standardowej wersji (odpowiednik naszej G11) - czyli 0,6328zł/kWh. Naprawdę tak drogo w porównaniu z naszymi cenami? I brak jakiegokolwiek ruchu na zmiane systemu ogrzewania (nie wiem czy ta koza o której pisales grzeje cieplą wodę) Jaki masz ruch na myśli? Kocioł na węgiel? Bo chyba nie twierdzisz, że montaż PC do CWU to jakiś problem? Jaka masz moc wpisana na umwie z dostawca energii ? Niedawno zmieniłem z 14 na 22kW. Moje PV zworca sie po 7 latach I konsumujesz gdy jest największe nasłonecznienie? Czy mi odmawiasz przepuszczenia przez ZE, a sam z tego korzystasz? i nie wiem skad masz takie ceny bo ja mam srednia cene (łączne koszty) 0,43 zl za KWh - tez PGE (rachunek do wgladu) Ja nie mam PGE. Mam Fortum. Jaka temperature masz na kablu w posadzce ? bo ja mam 29 stopni , pytam bo zastanawiam sie jak pracuje beton przy grzalce w podlodze, co do wymiany kabla w betonowej podlodze hmmmmm ...... nie wiem czy ona jest prosta i tania. Taką, jak ustawię. Niby łatwiejsze będzie odkucie i naprawienie rury? Kabelek cieńszy i łatwiej go złączyć. Edytowane 22 Września 2018 przez Kaizen Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Kaizen 22.09.2018 15:24 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 (edytowane) Kaizenowi PV nie będą się opłacać dopóki ich nie założy, hehe Odwrotnie, założę, jak zacznie się opłacać. Już miałem zakładać, ale niestety Czyste Powietrze nie dopłaca do PV Więc dalej się nie opłaca Jakbym miał dochody malutkie to pewnie teraz założyłbym sobie PC za 10% wartości. Dopłaty potrafią wywrócić opłacalność. Ale jak rozmawiamy o cenach standardowych, to ani PV, ani PC nie opłacają się do nowego (spełniającego WT 2017) niewielkiego domu. Edytowane 22 Września 2018 przez Kaizen Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Kaizen 22.09.2018 15:26 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Kaizen a coś Ty się tak zawiesił na tym , zepsuje, zepsuje, zepsuje? Tak samo kiedyś pompiarze pisali że kocioł na węgiel zaraz się popsuje, popsuje i popsuje a jak widać wiele pracuje nawet po trzydzieści parę lat i się nie psuje, nie psuje i nie psuje No i się psują. Czy może nie? Już Ci wcześniej pisałem, nie kupuj samochodu, lodówki, telewizora itp bo Ci się też mogą zepsuć a już w ogóle nie miej żadnej nadziei że kiedykolwiek się zwrócą. Daj mi alternatywę - tańszą i z 20 letnią gwarancję, to kupię. Może nawet ciągnąć 3x więcej prądu/paliwa. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
karoka65 22.09.2018 16:59 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Jaki masz ruch na myśli? Kocioł na węgiel? A co nie będzie ciepło? Niedawno zmieniłem z 14 na 22kW Jakąś stolarnię otwierasz koło domu ze aż 22kW? ja na wsi mieszkam, spawarki itp i mam 13kW. Niby łatwiejsze będzie odkucie i naprawienie rury? Kabelek cieńszy i łatwiej go złączyć. To ja mam z Was najlepiej, w razie "W" odkręcam dwa śrubunki, wywalam cieknący grzejniki, przynoszę z magazynku drugi i wieszam Z czystej "sympatii" do grzejników bo je mam wszędzie jestem zmuszony pisać na forum że podłogówka do doopy, gdybym ją miał pewnie byłaby cacy Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
karoka65 22.09.2018 17:03 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Odwrotnie, założę, jak zacznie się opłacać. Już miałem zakładać, ale niestety Czyste Powietrze nie dopłaca do PV Więc dalej się nie opłaca Jakbym miał dochody malutkie to pewnie teraz założyłbym sobie PC za 10% wartości. Dopłaty potrafią wywrócić opłacalność. Ale jak rozmawiamy o cenach standardowych, to ani PV, ani PC nie opłacają się do nowego (spełniającego WT 2017) niewielkiego domu. Rozumiem, jednak samochód sie opłaca a PV nie To rzuć robotę, nie możesz być biedny? dostaniesz dużą dotację tyle że przy dochodzie do 600pln to nie będzie Cię stać nawet na te 10%. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Kaizen 22.09.2018 17:45 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Rozumiem, jednak samochód sie opłaca a PV nie Zgadza się, taniej mi wychodzi auto. Uber i taksówki wychodziły mi drożej. To rzuć robotę, nie możesz być biedny? dostaniesz dużą dotację tyle że przy dochodzie do 600pln to nie będzie Cię stać nawet na te 10%. Te 10% można dobrać w pożyczce. Rok przeżyję spokojnie z oszczędności. A dostanę przecież jeszcze zasiłek dla bezrobotnych i tysiąca 500+ co miesiąc. Ale rada trafiona. W tym kraju nie opłaca się pracować. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
okobar 22.09.2018 17:46 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 Jaki masz ruch na myśli? Kocioł na węgiel? Bo chyba nie twierdzisz, że montaż PC do CWU to jakiś problem? mylisz CO z CWU - tam było o grzaniu, nie o CWU Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
kaszpir007 22.09.2018 21:57 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 22 Września 2018 To wychodzi 856,96zł. Więc zaoszczędziłeś przy COP=3 1713,92zł, a nie 2K. Wspominałeś jednak, że miałeś mostki i problemu z rekuperatorem. Do tego to pierwszy sezon grzewczy, w którym budynek zawsze potrzebuje więcej ciepła. Dopiero trzeci czy czwarty sezon można uznać za miarodajny. Zapomniałeś też dodać, że jesteś ugadany z instalatorem na przeglądy po 300zł rocznie. Więc realnie oszczędzisz pewnie poniżej 1K zł/rok zakładając, że nie będzie żadnych dodatkowych kosztów konserwacji ani napraw. I już zwraca się sama pompa po 15 latach - oby zdążyła i przez ten czas nie miała żadnej awarii. A wcześniej czy później trzeba będzie ją wymienić, bo nawet drobna usterka może okazać się nienaprawialna, bo brak części zamiennych. Albo tak drogie, że nowa niewiele drożej wyjdzie, a będzie lepsza i z gwarancją. Szanse, że przez 15 lat PC nie wygeneruje znaczących dodatkowych kosztów uważam za bliskie zera. Przy kablach bliskie pewności. Zapomniałeś też dodać koszt podłogówki. Może przyjmijmy optymistycznie 80zł/m2. Czyli 8K zł za 100m2. To drożej, niż mi wychodzą kable ze sterownikami. Możemy odjąć po te 30% dotacji zarówno od PC, jak i całego systemu grzewczego opartego na kablach. Nie zmieni to zasadniczo sytuacji. A co ma jedno do drugiego ? Jakbym grzał czystym prądem zapłaciłbym 3x więcej i tyle ... Czym większe zużycie , tym większy zysk , to chyba normalne .. Przeglądu jeszcze nie robiłem. Jak zrobię to zapewne na jednym sie skończy , bo nie widzę żadnego sensu takiego przeglądu. Poza kablami , w cenie kabli można mieć podłogówkę + kocioł na prąd. Wyjdzie cena zbliżona do ceny kabli. Podłogówka kosztowała mnie niecałe 5300zł , przy 117m2 wyszło więc około 45zł za m2. Materiały wszystkie markowe. Dotacja w mojej gminie dotyczy tylko pompy ciepła i wynosiła 3000zł. To zwykłe dofinansowanie o które się występuje w mojej gminie. Nie ma nic wspólnego z programem "rządowym". Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
fotohobby 23.09.2018 08:10 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 U mnie w mieście dofinansowanie 10kzl do pompy. Teraz dla wszystkich domów (nowych też), niestety, kiedy budowalem bylo, tylko w budynków moderniowanych.W kazdym razie przy nowych domach coraz czesciej mozna zobaczyc jednostki zewnętrzne PW Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
gogush 23.09.2018 08:28 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 Doprawdy tak tani prąd mamy? Dane eurostatu : Niedawno zmieniłem z 14 na 22kW. A mozna wiedzieć dlaczego ? I konsumujesz gdy jest największe nasłonecznienie? Czy mi odmawiasz przepuszczenia przez ZE, a sam z tego korzystasz? NIe rozumiem, staram sie wykorzystać na bieżąco , ustawiam wlacznik czasowy np. zmywarke . Nie odmawiam "puszczenia" przez ZE. mowie tylko ze przy Twoim zapotrzebowaniu bedziesz mial duze zapotrzebowanie na powierzchnie PV a przy duzych mocach (>10KW) trzeba oddać 30% ZE, czyli im wieksza instalacja tym mniej sie oplaca Taką, jak ustawię. Niby łatwiejsze będzie odkucie i naprawienie rury? Kabelek cieńszy i łatwiej go złączyć. Nie pisałem ze rure latwiej odkuc, to Ty napisales ze to nie jest problem - IMO w obu przypadkach nie jest to trywialne (aczkowliek zrabialne). Pytalem o temp. kabli bo mam wrazenie ze kable musza pracowac w wyzszych temperaturach wiec bardziej pracują wraz z betonem niz wodne pracujace na temp. ok 30 stopni - myle sie ? No i czy masz 140m2 na PV w przyszlosci ? Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
maciuspala 23.09.2018 08:47 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 Odwrotnie, założę, jak zacznie się opłacać. Już miałem zakładać, ale niestety Czyste Powietrze nie dopłaca do PV Więc dalej się nie opłaca Jakbym miał dochody malutkie to pewnie teraz założyłbym sobie PC za 10% wartości. Dopłaty potrafią wywrócić opłacalność. Ale jak rozmawiamy o cenach standardowych, to ani PV, ani PC nie opłacają się do nowego (spełniającego WT 2017) niewielkiego domu. Długo zastanawiałem się nad montażem PV, ale zamontowałem, i to na kredyt. Rata po uwzględnieniu odsetek wynosi 155 zł, panele mam od 15 dni i na liczniku jest 320kWh, aby wyjść na zero instalacja musi wyprodukować 274 kWh miesięcznie, więc na ratę już zarobilo i przez drugie 2 tygodnie zarobi na jakiś miesiąc zimowy. Budując dom i planując PC miałem zamiar grzać w G13 ale teraz mając PV będę grzal w G11 i nie muszę się zastanawiać czy pompa przez noc wystarczająco nabiła podłogowkę aby wystarczyło na cały dzień. Nie muszę uczyć żony że pierzemy, zmywamy w okienkach ani się nie zastanawiam czy włączyć coś elektrycznego teraz czy czekać na okienko. Te 155 zł zapewni mi CO, CWU oraz oświetlenie całego domu.... Jednym się oplaca innym nie. Mi się opłaca, przyszedł pierwszy rachunek 24 zł miesięcznie w tym 17,50 zł za assistance w zakresie wszystkich specjalistów w dziedzinie hydrauliki, elektryki czy ogrzewania. Do prądu ma gość przyjechać w 4 godziny do reszty w 24h, w teraźniejszych czasach na fachowca trzeba czekać kilka dni i za ekspres liczą ekstra. Ciekawe co będzie jak będzie awaria pompy, przecież wątpię że będą mieć fachowca który będzie miał wiedzę o Samsungu...na szczęście jest opcja że sam organizuje fachowca a oni za niego płacą. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
kaszpir007 23.09.2018 08:54 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 Długo zastanawiałem się nad montażem PV, ale zamontowałem, i to na kredyt. Rata po uwzględnieniu odsetek wynosi 155 zł, Jesli rata kredytu to 155zł to na ile lat ten kredyt i ile FAKTYCZNIE zapłacisz za te panele ? Bo kredyty za darmo nie są i czym dłuższy czas tym więcej do zapłaty ... I może się okazać że to co "zarobisz" to stracisz na kredyt a pieniadze gdzieś indziej ulokowane też by zarabiały ... Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
maciuspala 23.09.2018 09:17 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 Kredyt na 30 lat, oczywiście nie mam zamiaru tak długo go spłacać niestety zdolność na mniej nie puściła, z odsetkami ponad 55 tyś.Jeśli instalacja 7,2 kW wyprodukuje 7000 kWh(w mojej okolicy podobno są uzyski 1050-1100kWh z 1kW ale przyjmijmy niecałe 1000 kWh) to za rok wyprodukuje prądu za 4060 zł, przyjmijmy że 30% zuzyje na bieżącą tj 2100 kWh a resztę oddam do sieci i odzyskam 80% daje 6000 kWh czystej energii.Wartość tego prądu w G11 to ok 3500 zł a raty 1860 zł więc jestem do przodu 1640 zł.Więc uprzedzajac zarzuty że za 10 lat inwerter się zepsuje to za 10 lat oszczędze 16400 zł a nowy Fronius jak mój kosztuje ok 7 tyś. Więc jednym się opłaca innym nie... Mi się opłaca. Jak dorwę trochę kasy to nadplacę kredyt i te wyliczenia będą jeszcze lepsze. Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
fotohobby 23.09.2018 09:19 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 (edytowane) @kaszpir: skoro @macispala zarabia na wytworzonej energii z tych paneli, nawet w teraz, kiedy splaca raty, to jaka roznica ile wiecej zaplaci za kredyt ?Gdyby tego kredytu nie wzial i nie zalozyl paneli, to musislby zaplacic WIECEJ. Jaki masz pomysl, zeby wziac kredyt w banku i uzyskac wyzsza stope zwrotu, niz z z PV ? Edytowane 23 Września 2018 przez fotohobby Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Kaizen 23.09.2018 10:42 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 (edytowane) Wyzsza stopa zwrotu? Bitcoin, akcje, wlasny interes i wiele innych sposobów. Ryzykowne? PV tez niesie ryzyka awarii, uszkodzeń, zmian w prawie. Odsetki tez sa nieznane - wystarczy sprawdzic WIBOR 10 czy 15 lat temu, zeby rozwazajac kredyt nabrac ochoty na przeliczenie go nie po obecnych, rekordowo niskich stopach, a po bardziej prawdopodobnych w dłuższym okresie. Jak sobie porównuję różne opcje pod wzgledem kosztowym, to wyceniam w wariantach, jakie bym przyjął wybierajac dany z nich. Jak rozwazam PV na 100% zapotrzebowania, to wybieram do tego G11, ale alternatywą nie jest G11 z gniazdka. Alternatywą są taryfy z grupy G12 czy G13. I liczę. I wychodzi mi, ze przy g12 w Fortum za 7MWh/r placiłbym 2573.16zł opłat zmiennych.Do PV jeszcze przydaloby sie ubezpieczenie uwzglednić. Ale i bez ubezpieczenia, napraw, zmian stopy procentowej, nie uwzgledniając spadku sprawnosci z czasem, zmian w prawie, odcinania PV przez ZE gdy zechcą itd. 55k/2573.16=21 lat. Słabo. Edytowane 23 Września 2018 przez Kaizen Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
fotohobby 23.09.2018 10:58 Zgłoś naruszenie Udostępnij Napisano 23 Września 2018 (edytowane) Wyzsza stopa zwrotu? Bitcoin, akcje, wlasny interes i wiele innych sposobów. . Ale bez ogolnikow prosze. Jaki akcje kupiles, zeby miec wyższą stopę zwrotu ? Liczysz czas zwrotu biorąc pod uwage to, ile dzisual placisz za prąd w promocji ? Słabo. Biorac kredyt i zakladajac panele @masiuspala obnizyl soboe koszt utrzymania domu. Chyba taki jest cel PV ? Edytowane 23 Września 2018 przez fotohobby Cytuj Odnośnik do komentarza Udostępnij na innych stronach Więcej opcji udostępniania
Recommended Posts
Dołącz do dyskusji
Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.