Budowa domu w stylu dworkowym, stylu tradycyjnym (architektura i wnętrza)

[Elfir]

i artykuł:

https://archirama.muratorplus.pl/encyklopedia-architektury/dworkowy-styl,62_3706.html?cat=62

 

"Projektanci na różne sposoby, od powtórzenia do luźnej interpretacji, wykorzystywali jego charakterystyczne elementy: ganek z kolumnowym portykiem, wspartym na dwóch lub czterech kolumnach, łamany dach polski, alkierze; całości dopełniały białe, tynkowane ściany i pokrycie dachowe z gontu albo dachówki. "

 

kolejny:

https://urbani.pl/architektura/architektura-dworkowa/

 

"Specyfika architektury dworkowej polega na jedynej w swoim rodzaju odrębności stylistycznej i kompozycyjnej. Cechami charakterystycznymi są:

 

symetryczna kompozycja

charakterystyczny wysoki, łamany dach,

uproszczone formy klasyczne"

[Elfir]

I ciekawy katalog "domów gotowych" z okresu międzywojnia prezentujący wzorcowe miasteczko w stylu polskim.

Każdy zamożniejszy dom (kupiec, urzędnik, aptekarz) to dach albo polski, albo wysoki czterospadowy:

http://bcpw.bg.pw.edu.pl/Content/728/odbudowa_opm.pdf

[ŁUKASZ ŁADZIŃSKI]

Elfir - bardzo ciekawa publikacja ! ale dotyczy A.D.1916r. - czyli :

jak się budowało 100 lat temu.

[ŁUKASZ ŁADZIŃSKI]

dla równowagi : przedmieścia Katowic 1939r – Ulica Dąbrowskiego.

http://www.historianazdjeciach.pl/wp-content/uploads/2020/02/Katowice-w-XX-leciu-mi%C4%99dzywojennym-11-1024x789.jpg

czyli " moderna " w kwiecie wieku

 

http://www.historianazdjeciach.pl/katowice-w-dwudziestoleciu-miedzywojennym/

[key1]

no właśnie jeśli chodzi o liczbę to dach naczółkowy był bardzo powszechny w stylu narodowym XX-lecia. mógłbym tu podać setki przykładów z samych okolic Warszawy.

 

dach polski łamany jest bardziej charakterystyczny, imponujący i widowiskowy, i co świetniejsze realizacje właśnie ten typ dachu wybierały.

chociaż takich budynków było mniej to są one bardziej widoczne w swoim otoczeniu, bardziej zapadają w pamięć i są też na ogół lepiej zachowane

 

wille "lichsze" w dachem naczółkowym miały często mniej szczęścia i były gorzej traktowane przez swoich mieszkańców.

nawet "lichsze" nadal mają swój urok, i styl.

[Elfir]

Elfir - bardzo ciekawa publikacja ! ale dotyczy A.D.1916r. - czyli :

jak się budowało 100 lat temu.

 

łukaszu - a o czym jest wątek?

Przecież nie o nowym budownictwie.

 

temat został przeze mnie zmieniony, ale oryginalnie autor pytał o styl narodowy.

 

dla równowagi : przedmieścia Katowic 1939r – Ulica Dąbrowskiego.

 

I to jest Twoim zdaniem przykład stylu narodowego?

Edytowane 14 Września 2020 przez Elfir

[Elfir]

no właśnie jeśli chodzi o liczbę to dach naczółkowy był bardzo powszechny w stylu narodowym XX-lecia. mógłbym tu podać setki przykładów z samych okolic Warszawy.

 

 

 

To, że dom powstał w okresie międzywojnia, nie oznacza, że był wybudowany w stylu narodowym.

W końcu modernizm to też lata 30-te.

Moja rodzina miała wybudowany dwór-pałac w okresie międzywojnia. I też nie był w stylu narodowym tylko eklektyczny, w stylu willi włoskiej.

[ŁUKASZ ŁADZIŃSKI]

To, że dom powstał w okresie międzywojnia, nie oznacza, że był wybudowany w stylu narodowym.

prawda. Cytowana zabudowa ulicy Dąbrowskiego bliższa jest szkole Bauhaus, a niżeli architekturze dworkowej okresu międzywojennego.

[key1]

Elfir, nie o to mi chodzi.

Piszesz człowiekowi, że jego dom nie może być zaliczony do stylu narodowego, bo dyskwalifikuje go dach naczółkowy (który tobie kojarzy się z Niemcami i Śląskiem).

 

A to nie prawda. Dach naczółkowy jak najbardziej mieści się nurcie stylu narodowego, w wersji zdefiniowanej w XX-leciu.

 

Dach naczółkowy był raczej stosowany w mniejszych, uboższych willach i dworkach, nie w sztandarowych, książkowych budynkach klasy wyższej, które preferowały dach polski. Ale nadal dach naczółkowy był bardzo powszechny..

 

Tu masz stronę z zabytkowymi willami w Zalesiu Dolnym - typowe zamożne podwarszawskie letnisko z epoki

http://teich.bikestats.pl/884119,Zalesie-Dolne-miasto-las.html

Policz zciekawości dachy różnych typów dla budynków w stylu narodowym.

 

Oczywiście najatrakcyjniejsze są te z dachami polskimi, ale to dachów naczółkowych jest więcej, tylko nie zwraca się na nie tak uwagi.

W mniej zamożnych regionach proporcje będą jeszcze korzystniejsze dla dachów prostszych. Np Grochów czy mniej prestiżowe fragmenty linii Otwockiej.

[LukaszP66]

Z tego co mi wiadomo to już w latach trzydziestych styl dworkowy uważany był za obciachowy ,szeroko wchodził już modern.

[key1]

tak było...

i porzucali ludzie swoje siedziby pobudowane 10 lat wcześniej i szli mieszkać do modernistycznych bloków.

i stoją tak te biedne opuszczone domy puste do dzisiaj i niszczeją....

 

 

tak wielka była siła ideologii w XX wieku

[Elfir]

A to nie prawda. Dach naczółkowy jak najbardziej mieści się nurcie stylu narodowego, w wersji zdefiniowanej w XX-leciu.

.

 

Nie spotkałam żadnego opracowania na temat stylu narodowego, które dopuszczało dowolność dachów.

Albo dach polski łamany, albo czterospadowy, wysoki.

 

Bo co jest narodowego w dachu dwuspadowym, który występuje od Atlantyku po Pacyfik?

To, że takie domy z dachem dwuspadowym powstawały, nie oznacza, że realizowano je akurat w stylu narodowym.

Przecież nie każdy wówczas budujący akurat pasjonował się tą modą.

Z tego co czytałam ten styl był stosowany głownie w inwestycjach publicznych, a nie prywatnych.

 

Początek wersji dworkowej tego stylu to 1910 i konkurs architektoniczny na "polski dom" na Wystawę w Rzymie.

Czasopismo architektoniczne z tych lat (rysunki przesłanych projektów na końcu):

http://bcpw.bg.pw.edu.pl/Content/1086/PDF/06arch10_nr_5.pdf

Edytowane 14 Września 2020 przez Elfir

[Elfir]

Inne konkursy architektoniczne z tego okresu:

- dwór w Opiniogórze

- dwór w Raszkowie

- dwór w Niegowici

Wszystkie zrealizowane.

 

Stefan Szyller - architekt, orędownik stylu narodowego wskazywał dach polski łamany jako podstawowy (str 126):

https://dbc.wroc.pl/dlibra/publication/9986/edition/8987/content

Edytowane 14 Września 2020 przez Elfir

[Elfir]

I jeszcze ciekawostka z 1896 roku - Zanim powstała koncepcja stylu narodowego, Zygmunt Czartoryski, pisał o cechach polskiej (krajowej) architektury, opisując ją w opozycji do pruskiej.

https://polona.pl/item/o-stylu-krajowym-w-budownictwie-wiejskiem,NzU4NjcwMTI/24/#info:metadata

 

Str 11 opisuje dachy:

 

"Nieprzerwana ciągłość okapu ze wszystkich czerech stron dookoła budynku jest kardynalną zasadą i najwięcej interesującą cechą zewnętrzną stylu krajowego"

I w dalszym opisie szczegółowym konstrukcji opisuje podstawę dachu budynku krajowego a nie niemieckiego:

"Budynek nakryty (...) dachem namiotowym"

 

"Gładkie prostopadłe ściany szczytowe, żadnym okapem nieprzerwane, sa charakterystycznem znamieniem stylu zachodnio - i pólnocnoeuropejskiego, znamiennie teutońskiego."

 

narzekał, ze w Wielkopolsce styl niemiecki praktycznie wyparł polski.

 

W dalszych częściach jest np. o prawidłowych proporcjach ganków względem dachu i elewacji, o tym jakie mają być okna, drzwi. Fantastyczna lektura dla pasjonata. Zwłaszcza, że autor tłumaczy dlaczego tak budowano.

Edytowane 14 Września 2020 przez Elfir

[LukaszP66]

Zgadza się elfirku ,oryginalna wersja na bazie którego buduję nie ma w prawdzie dachu łamanego ale czterospadowy ,zdecydowałem się na naczółkowy ze względów funkcjonalnych .Uważam że nie psuje on za nadto ogólnej estetyki . Tutaj jest dom w wersji zgodnej z projektem.

https://www.archipelag.pl/dzienniki-budowy/crx1973/efekt-finalny

Dach ma bardziej dworkowy ,ale skopany jest ewidentnie portyk.

Edytowane 14 Września 2020 przez LukaszP66

[Elfir]

projekty, jakie wspierało Państwo Polskie:

https://www.pbc.rzeszow.pl/dlibra/publication/10626/edition/9835/content?ref=desc

[Elfir]

.Uważam że nie psuje on za nadto ogólnej estetyki . .

 

Ale ja nie mam nic do twojego domu i jego estetyki. Tylko do nazewnictwa.

 

Twój dom jest dokładnie opisany przez Zygmunta Czartoryskiego, jako przykład budownictwa teutońskiego

Łącznie z krótkim okapem opartym na wystającym murku.

 

Tutaj widać to wyraźnie jak oparty jest dach:

 

po polsku bardziej byłoby tak - z ciągłością okapu wokół budynku:

 

A na serio - dom jest po prostu eklektyczny, nie trzymający się jednego określonego stylu, tylko czerpiący z rożnych inspiracji.

Edytowane 14 Września 2020 przez Elfir

[ŁUKASZ ŁADZIŃSKI]

skopany jest ewidentnie portyk.

https://www.archipelag.pl/dzienniki-budowy/crx1973/efekt-finalny

ten " pseudo dworek " ma nieszczęśliwe proporcje. Brakuje bardziej wysuniętego okapu dachu i wyraźnego zasygnalizowania cokołu budynku. Portyk jest jakby z innego wymiaru, może większego budynku ? ( Ctrl_C / Ctrl_V ), ale do tej bryły nie pasuje, ...

Edytowane 14 Września 2020 przez ŁUKASZ ŁADZIŃSKI

[key1]

Styl narodowy był tworzony/poszukiwany od połowy XIX wieku do lat 30tych XX wieku.

Przyjmuje się, że szczyt popularności przypada na pierwszą dekadę po odzyskaniu niepodległości

 

Nie ma jednej jego definicji, czym innym był dla Witkiewicza (narodowa=podhalańska), czym innym dla Dziekońskiego(narodowy=gotyk wiślany), czym innym dla Sosnowskiego, Gutta czy Gałęzowskiego (dworkowe)

 

W końcu sam styl ewoluował w czasie i czym innym był w roku 1900 a czym innym w 1925.

 

Zauważ, że Milusin marszałka Płsudskiego z 1923 - koronnym przykład narodowego stylu dworkowego - już nie miał dachu polskiego, a przecież projekty konkursowe na wystawę w Rzymie w 1911 miały praktycznie wszystkie.

 

Dach naczółkowy zawsze mieścił się w kanonie stylu; im bardziej styl się upraszczał z czasem tym bardziej popularny był dach naczółkowy

 

Przykład kolonii urzędniczej - Kolonia Posłów i Senatorów PPS na Grochowie z 1925r

 

Kolejny przykład ikony stylu narodowego - dworek Chopina w Żelazowej Woli odbudowany w stylu narodowym po zakupie przez Towarzystwo Przyjaciół Domu Chopina w 1928/9r.

 

Nawet w książce, która podlinkowałaś autor wyraźnie pisze, że dach naczółkowy jest rdzennie polski, odróżnia go od typu pruskiego,

 

Autor nawet sugeruje, że typ polski mógł być typem pierwotnym a typ pruski powstał dopiero z niego przez uproszczenie; świadczy to o przekonaniu autora, że ten typ dachu też jest rdzennie polski, ma tę samą genezę co dach polski łamany czterospadowy.

 

Na koniec starszy, przedrozbiorowy, przykład z Kórnika z dachem naczółkowym polskim.

http://www.polskaniezwykla.pl/pictures/original/281412.jpg

[Elfir]

przykład pierwszy - Milusin to przecież dach czterospadowy z dużą lukarną od szczytu. A nie naczółkiem.

 

przykład z Żelazowej Woli. Pierwotnie budynek nie był dworkiem, został tylko tak wystylizowany w okresie międzywojennym. Z polskich cech dworkowych jest zachowana ciągłość okapu, o którym wspominał Czartoryski.

Tak to wyglądało za życia Chopina:

 

W Kórniku to oficyny barokowe, sprzed powstania koncepcji stylu narodowego, wiec nie nadają się na ilustrację

Właścicielka w czasach gdy je budowano była zafascynowana Francją. Dlatego inne budynki dworskie mają dachy mansardowe. Nawet ostatni właściciele, w końcu patrioci, przebudowali zamek w stylu angielskiego neogotyku. Nigdy nie planowali stylu "narodowego".

 

Nie jestem pewna czy osiedle Praussa miało być w stylu narodowym. Czy to nie po prostu stylizowane domki, jak dom autora wątku.

Bo Witold Matuszewski nie jest wiązany ze stylem narodowym a i inne jego projekty nie wskazują by był zainteresowany projektami w tym stylu.

Nie każdy dom z gankiem, który ktoś nazwie "dworkiem" jest w stylu narodowym.

Edytowane 15 Września 2020 przez Elfir